Сыр бойы

Міне, тағы да бір жыл – Жылқы жылын артқа тастап, Қой жылына аяқ бастық. Жалпы қой жылын қазақ жақсы жыл санайды. Соның айғағы болар, ата-бабаларымыздан: Ұлу жылы ұлытамын, Жылан жылы жылатамын. Жылқы жылы жылыс, Қой жылы тыныс, – деген мәні де, мағынасы да терең сөз қалған.

Американдық инженер Кихи Сеймур Bionic Boots бәтіңкесін ойлап шығарды. Бұл бәтіңке өзгесінен бөлек. Оны киген адам құстай ұшып жүгіре алады. Сағатына 40 шақырымды артқа тастай алады.

Қасиетті парыздың бірі – қажылықты орындау барысында бастан кешкен тебіреністі сезімдер мен көкейге түйген ойлар

Байтақ даламыздың басты байлығы тау тастарында қашап жазылған жазулар екені белгілі. Қазақ даласының қадым заманнан бергі қалың қатпарлы тарихы бар. Есте жоқ ескі кезеңдерде біздің кең-байтақ жерімізді ежелгі адамдар мекен еткен көрінеді. Көне заманның көзі тірі куәсі саналған киелі орынның бірі қарт Қаратау екені белгілі. Ғалымдардың айтуынша, бұл жердегі адамдар бағзы заманнан бері қоныс етіп келеді. Шамамен 500 мың жылдай бұрын осы маңда адамдар тіршілік еткенге ұқсайды. Қаратау қойнауында тасқа салынған суреттер жетіп-артылады.

ХVII ғасырдың екінші жартысы мен ХVIII ғасырдың басы қазақ халқының гүлденген әрі әлеуметтік мерейі арта түскен айрықша бетбұрыс кезең болғаны белгілі. Бұл жайдан-жай болған жоқ еді. Бас-аяғы 40 жылдай ел басқарған, қабілет-қарымы жеткілікті, көреген саясаткер, дана дипломат Тәуке хан мемлекеттік билікте халықты ұйыстыру, қоғамда ұжымдық сананы қалыптастыру үшін дала демократиясының мүмкіндігін тиімді пайдаланды. Мұның айқын көрінісі – Төле, Қазыбек, Әйтеке сияқты ұлы билерді ұйымдастырып, билер кеңесін дәстүрге айналдырды. Бұл кейінгі талай ұрпаққа «Жеті жарғы» тәрізді құқықтық мұра қалдырған хандық-мемлекеттік биліктің бір тар­мағы – қазақтың тұңғыш парламенті деуге болатын еді.

Облыс әкімі Қырымбек Көшербаевтың төрағалығымен облыс әкімдігі жанындағы тарихи-мәдени мұраларды қорғау және пайдалану жөніндегі ғылыми-әдістемелік кеңес отырысы өтті

Батырдың қызметі мен батырлық әрекет қырларын қайта таразылап, хас батырларымыздың ел қорғаудағы еңбектерін насихаттау мен есімдерін әркез ұлықтап отыру тәуелсіздігімізді баянды ету үшін өте маңызды.

Батырдың қызметі мен батырлық әрекет қырларын қайта таразылап, хас батырларымыздың ел қорғаудағы еңбектерін насихаттау мен есімдерін әркез ұлықтап отыру тәуелсіздігімізді баянды ету үшін өте маңызды.

Әдетте абориген қазақтарға жақсы сөз қимай үнемі астам, үнемі кемсіте бағалайтын орыс шенеуніктерінің бірі оның дұш­пан екендігін мойындай тұра: «Жан-Хожа Нурмухаммедов ро­дом шектинец, сподвижник Ке­нисары Касымова. Вырвался из толпы киргиз природным умом, физической силой, как прекрасный наездник и народный судья (бий)» деп бағалаған.

Алаш жұртының арын арлап, елдік туын көкке көтерген ұлт-азаттық көтерілісінің қаһарманы Жанқожа Нұрмұхаммедұлы туралы әр кезеңде жазылған көркем шығармалар, эсселер мен ғылыми мақалалар, монографиялық еңбектер мен тарихи-ғұмырбаяндық зерттеулер аз емес. Батыр бабаның болмыс-бейнесін сомдап, ол өмір сүрген дәуір суретін қанықтыра түсетін Зейнолла Шүкіровтің «Сыр бойы» романы, Бекділда Алдамжаровтың «Ұлы сел» тетрологиясы, Молдахмет Қаназдың «Жанқожа» кітабы, Әбсаттар Оспановтың «Жанқожа батыр» деректі хикаяты мен шежіреші қарт Өмірзақ Ахметов шығармаларында байтақ тақырыпты әркім өзіндік таным биігінен игеруге талпыныстар жасаған. Әйтсе де, біртуар батырдың барша болмысы мен кісілік келбеті, ерлікті жорықтары мен елдікті сақтаған бітімгершілік қасиеттерін сөз ететін халық ауыз әдебиеті үлгілері – реальді тарихи жырлар мен поэмалардың орны бір төбе.