Сыр бойы

  «Жасөспірім шағымыздан шығармашылыққа әуес болдық. Әсіресе, өлең, жырға өзегіміз бұрып тұратын. Албырт кезіміз, аңғалдығымыз да бар. Жан дүниемізді толқытып, сезімімізді селт еткізген жайттар болса, қалт жібермей қағып алып, өлеңмен өрнектеуге тырысатынбыз. Әйтсе де  жазғанымызды жалаулатып баспа бетіне жариялауға асықпадық. Өйткені ақындық дейтін асқақ өнердің артындағы жауапкершілігін сезініп, жасқанатынбыз».

Бала күніміздегі ауыл көрінісі көз алдымда. Ауыл ортасын ойып ағатын «Қосапан» каналының екі жағын  жағалай   қам кесектен соғылған қоржын тамдар жайлаған. Әр-әр жерге шоғырланып орналасқан үйлер бір бірінен алшақ болмағанымен, аралары тым жақын да емес-ті.

Осыдан 20 жылдай бұрын ел арасына қатынайтын автобус ішіне енгенімде, басына таққан орамалы мен жеңіл жұқа ақ түсті матадан тігілген жаздық көйлегі үйлесіп отырған анаға көзім түсті. Аққұба өңді ананың салалы ұзын саусақтары талай бейнеттің басын қайырып, қара  жұмыстың кәрін қайтарған нағыз еңбекқор қол екендігі бірден байқалады. Бәрінен де бұрын менің екі көзім ол кісінің құлағындағы алтын сырғасынан кетер емес. Сырғаның ашық күлгін түсті көзі автобус шайқалған сайын әрі-бері жарқырап, ананың аққұба келген жүзін ажарландырып тұрды. Сірә, жас кезінде өте сұлу болғанға ұқсайды ғой деп ой түйдім... 

Күлжан Әуезова 1929 жылы туған, 30 жылдай сауыншы болып, еңбек адамы есебінде ке­ңес­тік дәуірдің барлық жо­ғары атақтарына қол жет­кізген Батыр ана.

– Беу, шіркін, өтіп бара жатқан күндер-ай, – деп ойға шомды Жанболат ақсақал аула ішіндегі бау ағаштарының көлеңкесінде отырып. Қазір жеміс беріп тұрған мына ағаштарды өз қолымен отырғызғаны кеше ғана секілді еді-ау. Уылжыған өріктері мен қып-қызыл болып көздің жауын алған шиелерді немерелері үзіп жеп бір қуанады дейсің. Олар қуанса, өзінің де кәрі жүрегі бір бүлк етіп, баяғы балалық шағын еске алады. Жер дүниені күркіреткен алапат соғыстың алдында бір жыл бұрын ғана дүние есігін ашқан екен, бүлдіршін балалығы жас шыбықты ат қып мінуден басталып, әрі қарай еңбекке жегіліп кеткенін өзі де аңғармай қалыпты...

Зина Ізбастықызы Қазақ мемлекеттік университеті заң факультетінің түлегі. Сот жү­йесіндегі еңбек жолын 1982 жылы Шиелі аудандық халық сотының судьясы болып бастаған.

1941-1945 жылдары майдан даласына 1 млн 200 мың қазақстандық аттанды. Солардың тең жартысынан көбі соғыс даласында мерт болды, хабар-ошарсыз кетті. Бұл уақытта елдегілерде «Бәрі де майдан үшін, бәрі де жеңіс үшін» деген ұстаным болатын. Егін екті, шұлық тоқыды, қолда барын сарбаздарға салып тұрды. Тылда еңбек еткендердің бірі Жәмила Қайранбаева болатын.

Мектеп қоңырауының кезекті сыңғыры естілуде. Бітіруші түлектер үшін оқушылық күндердің соңғы рет сыңғырлайтын соңғы қоңырауының да уақыты жақындап келеді.

Отбасы дәстүрдің, жағымды өнегелердің, мұралар мен салт-дәстүрлердің сақтаушысы. Адамның тұлғалық қасиетінің жақсы немесе жаман болып қалыптасуына әсер етуші фактор – отбасы.

 Өмiрден көңілге түйгенiм, бiз қазір адамның кісілік пайымын, адами болмысын кадірлеп-қастерлеуде бұрынғы түсініктен өзгеше көзқараспен қарай бастадық. Сол көзқарас кейде жақсы, iзгi атаулының парқын елемеуге әкелгені жасырын емес. Сондықтан ізгіліктің шарапатын айтуда әріптес болған Дүзелхан Жансүгiров ағамыздың өнегелі өмірін үлгі етіп сыр шертуді парызым деп санадым.