Сыр бойы

Білесің бе, сен, білмеймін деуге хақың жоқ, Келетін саған басқадан бұрын жақын боп. Сен өскен осы киелі Сырдың жерінде, Зейнолла сынды дарабоз туған ақын жоқ.

Әбіләзи жасынан қалжыңбас болып өсті. Қағытпа сөзге кеткен. Жүрген жерін күлкіге көміп жүргені. Үйде де сол, қайдағыны тауып айтқыш әзір-жауап. Анасы: «Жасыңда қалжыңбас болсаң, қартайғанда мылжыңбас боласың» деп ескертсе де қоймайды. Қоралы жаннан шаңыраққа ие болып қалған екеуі – шешесі мен өзі. Іші пысып еріккенде «тиісетіні» осы қолтоқпақтай қара кемпір. Өңі көмір түстес болғандықтан шешесіне «Африканка» деп ат қойып алған. Күн бүгін жексенбі еді. Әбіләзидің жақсы көретін күні. «Категория жизни» деген кітапты түннің бір уағына дейін оқимын деп кеш тұрған. Күнде таңмен талас тұрып ағыл-тегіл терлегенше жүгіретін. Таңертеңгілік жаттығуды содан кейін жасайтын. Ұйқыдан кеш оянғандықтан бүгін жүгірген жоқ. Бірден жаттығуға кіріскен.

Кіші жүздің ханы Әбілқайыр сонау 1730 жылы-ақ Ресей патшасына бодан бол­са да, одан кейін де Арал теңізі мен Сыр бойында орыс әскерінің баса-көктеп билік құра бастаған кезінде, яғни, 1847 жылы Арал бекінісі салынған уақытта Ре­сейге бағынды.

Ардагер теміржолшы, қарымды қаламгер Төлеген Жылкелдиевтің Астана қаласындағы "Профи медиа” бапасынан жарық көрген тың туындысы осылай аталады. Автордың Сыр өңірі теміржол саңлақтарының шежіресінен сыр шертетін бұл кітабында әріптестерінің ерен еңбегін дәріптеген мақалалары мен очерктері, сала саңлақтарына арнаған өлеңдері мен естеліктері, сондай-ақ қызылордалық болат жол иелерінің әр кезеңдегі тағылымды өмірін бейнелейтін суреттер топтастырылған.

Әлмәмбет Әлішев – қазақ әдебиеті тарихына ХХ ғасырдың 60-шы жылдары өзінің оқырмандар ыстық ықыласпен қабылдаған көркем шығармаларымен қосылған танымал жазушы. Талантты жазушы ХХ ғасырдың 70-90 жылдары және қазіргі ХХІ ғасырдың бас кезіндегі қазақ әдебиеті дамуының шығармашылық кезеңдерінде әңгімелерімен, повестерімен, романдарымен сөз өнерінің эстетикалық тағылымын оқырмандарына таныта білді. 

Ойпырмай, ойлы жанар қарашығы-ай, Ақ маңдайға тұруын жарасып-ай. Қаршықтан халқымның көзі қарап. Шашқандай өн-бойынан дала шырай.

Екінші курс оқып жүрген кезім. Оқып жүрген деймін-ау, нақтырақ айтсам, жаңа оқу жылының сабағына, ауыл шаруашылығы жұмыстарынан келіп, енді кірісіп жатқанбыз.Бір күні курстасым әрі жерлесім аралдық жігіт Әмір Оралбаев аудиторияға кіре беріп мені көрді де: – Несібелі, құттықтаймын, «Ленин жолына» әңгімең шығыпты, – деді қуанышты күйде.

«Сыр – Алаштың анасы» Н.Назарбаев.

Қазақ айтыс өнерінің қас шеберлерінің бірі, өткен ғасырдың 70-80 жылдардағы сахналық айтыстың саңлағы болған, ақын, жырау Замаддин Ибадуллаев есімі өнерсүйер барша жұртқа танымал. Биыл 75 жасқа толған абыз атаның жазба мұралары да жетерлік. Зәкеңнің пайғамбарлар өмірін, туған жердің қасиетті тарихын жырға қосқан толғауларымен көзіқарақты оқырман таныс болса керек. Біз Сыр ақындарының атасына айналып отырған Зәкеңді мерейлі жасымен құттықтай отырып, жасай беріңіз, жырлай беріңіз дейміз.

Қазақ айтыс өнерінің қас шеберлерінің бірі, өткен ғасырдың 70-80 жылдардағы сахналық айтыстың саңлағы болған, ақын, жырау Замаддин Ибадуллаев есімі өнерсүйер барша жұртқа танымал. Биыл 75 жасқа толған абыз атаның жазба мұралары да жетерлік. Зәкеңнің пайғамбарлар өмірін, туған жердің қасиетті тарихын жырға қосқан толғауларымен көзіқарақты оқырман таныс болса керек. Біз Сыр ақындарының атасына айналып отырған Зәкеңді мерейлі жасымен құттықтай отырып, жасай беріңіз, жырлай беріңіз дейміз.