Сыр бойы

Халықтың тарихы дегеніміз – шын мәнінде тұлғалардың тарихы. Ел есінде қалатын тарихты да тұлғалар жасайды. Сейілбек Шаухаманов – тек қана облыс емес, республика тарихындағы аса ірі тұлғалардың бірі еді. 

15 мамыр – мемлекет және қоғам қайраткері Сейілбек Шау­хамановтың  туған күні. Қай­таланбас тұлғаның мәңгілік сапарға өткеніне де жылға  жа­қындап  қалды.

  Ұлы Отан соғысына қа­тысып, бес орденмен мара­пат­талған қазалылық соғыс ар­дагері болғанын кездейсоқ есті­генімде сене қойған жоқ­пын. «Медальдарды да орденге қосып тұрған шығар» деп ойладым. Тарихшы ретінде соғыс тақырыбын зерттеп жүргенімде 2-3 ордені бар соғыс арда­гер­лерін білетінмін, олар нағыз  батырлар еді. Солардың бірі «Қызыл Жұлдыз» орденінің екі мәрте иегері, аудандық ішкі істер бөлімінің ардагері М.Беков деген кісі еді.

Сейдахметов Алтынбек 1916 жылы Шиелі ауданы, бұрынғы Сырдария ауданы, Сұлутөбе аумағында ауқатты шар­уаның отбасында дүниеге келген. Сұлутөбе құрылыс материалдары ком­бинатында жастайынан жұмысқа араласқан. 1937 жылы Белгі­бай­қызы Жақсыгүлге үйленіп, 1941 жылы Ұлы Отан соғысы басталған күннің ертеңіне, әскер қата­рына алынған.

Биыл жер-жаһандағы ең сұрапыл соғыстың аяқталғанына 74 жыл толып отыр. Арада қанша уақыт өтсе де қайғылы қантөгістің қасіретін санадан сызып тастау әсте мүмкін емес. Төрт жыл бойы от пен оқтың ортасында ерлік үлгісін көрсетіп, батырлық танытқан ерлер есімі тарихта алтын әріппен жазылып қалатыны анық. 

Тойымбетов Омар 1921 жылы 10 ақпанда Қызылорда облысы Жаңа­қорған ауданы (бұрынғы Жаңа­құрылыс) Құттықожа ауылында дүниеге келген. 5 жасында әкесі­нен айырылып, анасы Қал­ды­ғыздың тәрбиесінде болған.  Жас­тайынан еңбекке араласқан ол 1940 жылдың 10 қаңтарынан Жа­ңақорған аудандық кітапхана меңгерушісі, клуб меңгерушісі қыз­метін атқарған. Өзінің зеректігі арқасында елдегі сауатсыздықты жою жұмысына белсене араласып, мұғалім болған.

Екінші дүниежүзілік соғыс­тың оты сөніп, Жеңіс туының жел­бірегеніне 74 жыл толды. Қан майданнан аман орал­ған санаулы ғана сарбаз қалды. Олардың әрқайсысын қадір­леу, құрметтеу, оған қоса жас­тығы мен денсаулығын  соғыс даласында қалдырған, бүгінде өмірден өтіп кеткен арда­гер­лерді еске алу – бейбіт күннің бесігінде тербелген әрқай­сы­мызға парыз. 

Комиссия ертең келеді деген хабар түскен. ПМК бастығы Ахмет  орынбасарын ертіп, нысанды тағы да өз көзімен көруге шықты. Уақыт сәскеден озған. Екі-үш бөлмеден өтіп, оларды дайындап жүрген жұмысшылардың ынталы істерін байқап, көтеріңкі көңілмен келесі бөлмеге ене бере шат пейілдері нілдей бұзылды. Кіреберісте учаске мастері мен жұмысшы түрегелді. Алдарын­да жайылған газет үстінде шөл­мек пен балық консервісі, қол­мен үзілген жарты бөлке нан. Екеуінің де көзі күлімдейді.

Ұлы Отан соғысы – хал­қымызға төнген ең ауыр төрт жыл,  1418 күн мен түн бойы өз жері мен отаны үшін, келешек ұрпақ үшін жан алысып, жан беріскен сұрапыл кезең болып тарихта қатталып қалды. 

Адамзат тарихында өшпес із қалдырған, әр­бір жанның жүрегіне жара салып кеткен, ең суық та сұра­пыл соғыс­тың аяқталғанына 74 жыл толғалы отыр. Ұлы Отан соғысына, қан май­­дан­­ға жастары 18-19-ға толар-тол­­мас­тан ат­танған­дардың өзі қа­зірде тоқсанды орталады. Олардың қатары уақыт өт­кен сайын сиреп, азайып бара жа­тыр. Биыл облыс бойынша небәрі 25 соғыс ардагері қалыпты. Сондықтан да сұм соғыстың қасіреті мен бабалар ерлігін жазу, кейінгі ұрпаққа дәріптеу – бүгінгі күннің талабы. Өйткені, қасиетті Отаны­мыздың қорға­ны болып, қан­құйлы соғыста жеңіс­ке жеткен май­дангерлердің сол бір ауыр жылдар туралы айтқан естелік­тері бүгінгі және келешек ұрпақ үшін құнды екен­дігі даусыз.