Сыр бойы

Қоғамда «фрилансер» ұғы­мы пайда болды. Ағыл­шын тілінен аударғанда ол «ер­кін құс» деген мағынаны білдіреді, яғни бірде-бір ком­па­нияның құрамында жоқ, тапсырыс берушіні өз еркімен таңдайтын, жұмыс уақытын өзі реттейтін кәсіп иесі. Қазір елде жарияланған төтенше жағдайға байланысты көпшілік үйден шықпай-ақ, табыс табудың осы түріне көшуді жөн тауыпты. Ендеше, фрилансер болудың артықшылығы мен қиыншылығы неде? Оның құқығы қорғала ма? Тарқатып көрелік.

Біз қызықпыз. Бір жақсылық жасасақ, жар саламыз келіп.Қай жылғы бір оқиға есіме түседі. Жұмыс кабинетіме бір жас жігіт келіп, айт күндері өз мекемесінің он адамға бес мың теңгеден ақша бергенін, соны газетте көрсету үшін бастығы жібергенін айтты.

Бүгінгі таңда Қызылорда облысы еліміз бойынша аты өшкір індет көрсеткішінен үшінші орында тұр. Сол дертті таратпау амалдарын жасаған жергілікті билік тарабы барлық мүмкін жағдайларды атқарып келеді.

Қазақ әуелден жеті қазынаға итті емес, тазыны қосты. Бұны біліп қосты. Өйткені, тектен-текке бағаламады. Сондай-ақ, аштық келіп, ел аласапыранға түскенде бүтіндей бір ауылды асыраған осы «қазынаң» жайлы әңгіме-хикая да көп. Әңгіменің ауаны бұл емес. «Ит шіркіннің аз емесін, оның барлығы тазы емесін» былайғы жұрт білсе де, жетекке алып, бұрынғының ізін жалғастырғандар бүгін сирексіп тұр. Иә, айтқым келгені, асылтұқымды иттің бұл түрін ұстап, аңға салып жүргендердің қатары Сыр жерінде көп емес. Тіпті есік алдына қаңтарып, келгеннің көзі мен сөзінен ғана мақтаныш алатындар да бар. Қысқасы, тазы төңірегінде түйткілді мәселе көп. 

 Жылдың кезегімен екінші болып келетін ай атауы ежелден  көкек еді. Осы бір ғаламат құстың заты мен аты қазіргі адамдарға ұнамай-ақ қойды. Көкектің қасиеті мен сүйкімі жайында осы газеттің былтырғы сәуірдегі сандарының бірінде танымдық мақала жазған едім. Ал, бүгінгі әңгіме «сәуір» дейтін сұлу, сиқырлы сөзге қатысты.

Қазір қай әлеуметтік желіге бас сұқсаңыз да, «Пәлен күні, сағат мұншада тренинг өткіземін. Өміріңізге өзгеріс әкеліңіз, бай болудың құпиясы мен табысты болудың тетігі осында!» деген жарнамадан көз сүрінеді. От ауызды, орақ тілді тренерлердің семинарынан табылуға асығатындар аз емес. Алайда, олардың барлығы осы тренингтен іздегенін таба ма, әлде ол уақытты текке жоғалту ма? Бұл үрдіс бізге қайдан келді? Трендтегі тақырыпты тарқатсақ. 

Той. Бұрын той десе шаңырақ көтеріп, отау құрған жастар көз алдымызға келетін. «Бәрекелді, ата-анасының арманы орындалды, ұрпағы жалғасатын болды» десіп, ағайын-туыс айрықша қуанатын. Егер қыз ұзатылып жатса, өрісіміз кеңейіп, өркеніміз жайылады деп көңілдерін бірлейтін. Ара-тұра ағайын арасында сүндет той жасап, ұлының азамат болғанын әйгілеп, атқа мінгізіп жататындар болатын. Бұдан басқа тойды біле бермейтінбіз. Десек те,  «Шілдехана», «Бесік той», «Тұсаукесер», «Сырға салу», сондай-ақ, бертін келе санамызға сіңген «Күміс той», «Алтын той» сияқты салт-дәстүр, кәде-қаумет түрі көп. 

ХХ ғасырдың алғашқы жартысында өмір сүрген ең әйгілі тұлғалардың бірі – Альберт Эйнштейн.

Бүгінде халқымыздың тұрмысымен біте қайнасқан,  ықылым заманнан келе жатқан  дәстүрлердің кейбірі ұмыт қалса, енді бірі өзгеріске ұшырауда, яғни уақыт өте келе адамдар заманға сай лайықтап алған. Негізін жоғалтпаса да жаңа толықтыруларға ие болған сондай  дәстүрдің бірі – бесік әкелу рәсімі.

Қайрат отбасындағы төрт ұлдың үлкені еді. Мектеп пен жоғары оқу орнын қызыл дипломмен бітіріп, Алматыдағы шетелдік компанияның белді қызметкері болып жұмыс істейтін. Мінезінен мін таппайтын сырбаз жігіт бойындағы жаман әдеттен арыла алмай-ақ қойды. Ол – құмар ойынға деген тәуелділік еді.