Сыр бойы

Тарих – өткеннің куәсі, қазіргіміздің үлгісі мен өнегесі, ал болашағымыздың асыл қазынасы. Тарихи естелік қоғамды алға жетелейтін бірден-бір құрал деп есептеймін. Сондықтан, біз өткенімізге бей-жай қарай алмаймыз. Бүгінгі басқосудың жоғары деңгейде ұйымдастырылуына қарап отырып, қазақ халқының да өз тарихына салғырт қарамайтынына көз жеткізуге болады. Маңызды жиында мәртебелі меймандар мен тәжірибелі ғалымдар өткен тарихқа терең бойлап, қазақ жұртының ертеден қайсар ел болғанын, бабалар мұратына бүгінгі ұрпақтың қол жеткізгенін ашық айтты. Өткенін ұлықтап, ерлікке тағзым ететін қазақтай бауырлас елдің барына біз де ¬разымыз. 

Ата-бабамыз қабырғасын алтын кесекпен қалап кеткен ана тілімізде ұғымынан ажырап қалған тұрақты тіркес, айшықты сөздердің алдымыздан жиі шығатыны бар.  Мысалы, тілдік қорымызға қашан енгенін қайдам, «келуі мұң екен» деген сөзді жиі айтамыз. Сөйлем құрайық, «Апамның келуі мұң екен, үйге қуаныш пен береке бірге кірді». Қуаныш пен береке кірген жерде «мұңның» жүргеніне жол болсын. Мұның дұрысы әлгінде айтқанымыздай, «Апамның келуі міне екен, үйге қуаныш пен береке бірге кірді». Осындағы «мұң екеннің» төркіні «міне, екен» сөзінен шығып, «жылжитын аңның» «жылан» болып кірігіп кеткеніндей күйге түскенін байқаймыз. Айтыла-атыла қолданысқа дендеп енген мұндай сөздерге қазір кешіріммен қарайтын болдық.

Кеше Қызылорда қаласындағы қайта жаңғыртылған ашаршылық және саяси қуғын-сүргін құрбандарына арналған мемориалдық ескерткіш алаңында «Азалы тарихқа тағзым» атты митинг болып өтті.

Кеше Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің Студенттер сарайында Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күніне арналған «Тарихи жады және тағылым – рухани жаңғырудың негізі» атты ғылыми-тәжірибелік конференция өтті. Оған Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы Гүлшара Әбдіқалықова, Қазақстан Халқы Ассамблеясы Төрағасының орынбасары, ҚР Президенті әкімшілігінің Қазақстан халқы Ассамблясы хатшылығының меңгерушісі Дархан Мыңбай, облыс әкімі Қырымбек Көшербаев, Оңтүстік Корея елінен Ханкук университеті Орталық Азия институтының профессоры Сангчел Ким, Түрік технология және бизнес университетінің профессоры Тогрул Исмаил, ҚР Президенті архивінің директоры, техника ғылымдарының докторы Борис Жапаров, ҚР БҒМ Мемлекет тарихы институтының директоры Бүркітбай Аяған және еліміздің бірқатар жоғары оқу орындарының ғалымдары қатысты. 

Тәжікстан теңізден алыста орналасқанына қарамастан, 1993 жылы Халықаралық Аралды құтқару қорының тең құрылтайшысы болды. Өндірісті сумен қамтамасыз етуде, электр энергиясын өндіруде, халықты жұмыспен қамтуда Әмударияның маңызы жоғары. 

Орталық Азия мемлекеттері Арал теңізін түлетуге қатысты ширекғасырлық жұмыс тәжірибелеріне талдау жасап болды, ендігі жерде Қызылорда облысының әкімдігі ұсынған нақты қадамдарға көшетініне сенемін.

Сейсенбі күні облыс әкімі Қырымбек Көшербаев пен ҚР Мемлекеттік хатшысы Гүлшара Әбдіқалықова және Қазақстан халқы Ассамблеясы төрағасының орынбасары Дархан Мыңбай Қармақшы ауданында болды. Сапар барысында бірнеше мәдени нысанды аралап, жұмысымен танысты.

Екінші күні форумға қатысушылар Арал теңізінің қазақстандық бөлігін тікұшақпен аралады. Онда Сырдария сағасынан бастап Солтүстік Арал акваториясы аралығындағы қайта салынған және жөнделген гидротехникалық құрылғыларды, «Ақлақ» тоспасын, «Көкарал» бөгетін, қалаға жақындаған Кіші Арал теңізін әуеден бақылады.

Тұрақты  даму жөніндегі Арал халықаралық форумы аясында Инвестициялар және даму министрлігі  Құрылыс және тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық істері комитеті республикалық мемлекеттік қала құрылысын жоспарлау және кадастр орталығының бас директоры Т.Мұсабаев Қызылорда қаласы мен аудандардың, мемлекеттік органдардың өкілдерімен кездесті. Кездесуде  Қызылорда облысының және Арал аймағының кешенді даму барысындағы қала құрылысы құралдары туралы әңгіме өрбіді.

Кеше жалағаштықтар саяси қуғын-сүргін құрбандарын еске алып, кент іргесіндегі «Халқымен қайта қауышқан есімдер» аллеясына гүл шоқтарын қойды. Шарада аудан әкімі Талғат Дүйсебаев сөз сөйледі.