Сыр бойы

Ардақты әкелер, аяулы аналар, қымбатты ағалар мен апалар, іні-қарындастар, желкілдеп өсіп келе жатқан жас жеткіншек! 

Театр артисі Омар Қиқымның үйіндегі жеңгей жазды күндері бидай көже ашытатын көрінеді. Оны Омар ағамыз үнемі театрдағыларға тасып, шөлін басып, рахметін алып жүреді екен. Ай бойы тасымалданып келе жатқан көже бір күні аяқ астынан кілт тиылады.

Асылбек Боранбайдың оқу бітірмей тұрып, театрға жаңадан келіп ойнап, жалақы ала бастаған кезі. Ол кезде айлықтың мөлшері аз. Оның үстіне өзі студент. Артистер жалақысын жалғыз көзді кассадан алады. Телміріп, әлгі тесікке үңіліп, кассир қол қоюға ұсынған қағазды алып қараса, «А.Боранбаев» деген фамилия қатар-қатар екі жолда жазулы тұр екен. Асылбек ойланбастан бірінші тұрған Боранбаевтың тұсына ойқастатып тұрып қолын қойып, айлығын қалтасына салып, былай шыға беріп санайды. Қалай санаса да, бұрқыраған көп ақша.

Ел мерейін әлемге паш еткен Халықаралық  «ЭКСПО – 2017» көрмесі – Алаш жұртының абыройы. Қазақтай дархан елдің даладай кең пейілін, терең тарихын,  ұлттық құндылықтары  мен рухани мол қазынасын көріп-тамашалаған шетелдік қонақтардың таңданысында шек жоқ. Ондайда көңілімізді еріксіз мақтаныш сезімі кернегендей...

Туған жер туралы толғанып, оны қорғамасаң, оны түлетпесең, тумай туа шөк. Бауыржан Момышұлы.

Келіншегімнен жасырып, сары майдай сақтап жүрген біраз теңгем бар еді. Өткенде мерекеде біраз қолым жүрген... Қанша дегенмен ер адамның қалтасында артық ақша жүргені əжептеуір абырой емес пе? Конвертке ұқыптап салынған сол ақша шалбардың терең қалтасында жатқан болатын.

 Алтай мен Атыраудың арасын жайлаған осынау ұлы далада батыр түгіл ханның өзін бір ауыз сөзімен тоқтатқан небір жыраулар өткен. Қазақ хандығының бастауында Керей мен Жәнібек хандар тұрса, оларға ақылшы болған, жөн сілтеген Асан қайғы, Қазтуған секілді сол кездің аса дарынды тұлғалары екені тарихтан белгілі.

Әсілі, бір адамның ғұмыры бір тарих десек, оның елге тигізген пайдалы қасиеті, ұрпақпен мың жасайтын өнегесі, тәрбие-тағылымы ұзақ әңгімеге желі болады. Сейтқасым көкемнің бойындағы асыл қасиеттері, абырой-беделі, елдік мақсаттарға араласуы, үлкендік ізгі жолы тарам-тарам тәрбие, ұрпаққа мұра боларлық. Әсіресе, әке құдіреті, қоғамдағы орны, отбасындағы бас болған берекесі туралы кеңірек ой қозғауға түрткі жайт көп.

Бір кездері Шиелі жерінде мешіт ашып, елді имандылыққа ұйытқан Қален молда болған. Ол кісі жайлы деректер көп сақталмаған. Осы ауданның Ақмая ауылындағы жасы 90-ға таяп қалған Дәрібайұлы Әбілқас ақсақалдың айтуынша, ол Қарнақ медресесінде білім алған екен. Қален молдаға қатысты деректер аз болғандықтан, осы кісі айтқан бір әңгімені арқау етпекпіз.

Бүгін жақын досым мен үшін үлкен бір соманы айтып қарыз сұрап келді. Тауып бере алмадым. Ыңғайсызданып қалдым. Есіме екі оқиға түсіп отыр. Асқар Сүлейменов ағамыздың басынан өткен мынадай оқиға бар. Марқұм Марат Қабанбайдың сол жөніндегі естелігін қаз-қалпында ұсынайын.