Сыр бойы

Ол кезде Кәусар бес жаста еді. Бал балалықтың базарында сайран салып жүрген шағы. Монтиған сәби жүзіне майда-майда бұйра шаштары жарасып-ақ тұратын. Сондықтан болар әжесі оны «Ақ қозым» деп еркелететін. Күнделікті кешкісін сабақ дайындауға кірісетін екі әпкесінің бірде қаламын, бірде дәптерін тартып алып ойнайтын кішкентай Кәусарды олар да ренжітіп көрген емес. Үйдің кенжесі болған соң әкесі мен анасы да оның қалауын екі етпей, айтқанын қылып отыратын. Бірде анасы Айзатқалаға біраз уақытқа кетіп қалды. Оның кетуі мұң екен,–үйдің іші көңілсіз боп шыға келді. Әкесі де жұмыстан кештеу келеді, ал тамақты үлкен әпкесі Жанар жасайды, кіші әпкесі Самал үй жинайды. Кішкентай қыз анасын сағына бастады. Пештің түбінде күрең жіпті домалатып тастап, шәлі тоқып отырған әжесінің қасында жақындап келіп, оның бауырына кіріп кетті.

ҚОРҚЫТ БАБА

Иван Алексеевич Бунин 1870 жылы 22 қазанда Воренеж маңында, Ресейге XV ғасырда қызмет бабымен келген Литва ақсүйектерінің ауқатты жанұясында өмірге келген. Оның әкесі Алексей Николаевич шыққан тегі дворян болғанымен, 1861 жылы үкімет "крепостнойлық құқықты" жойғасын (басыбайлы тәуелділік, Ресейде 11 ғасырдан 1861 жылға дейін шаруалардың феодалдарға жеке басының, жер жөнінен, әкімшілік тұрғыдан тәуелді болуы) кедейлене бастайды, ХХ ғасырдың басында материалдық жағынан тіпті нашарлайды.

Көрнектi жазушы Шерхан Мұртазаның "Бiр кем дүние" атты кітабынан тұщымды ойларды тізбелеп көрдік. Бір кем дүние - мол кем дүние... Бірген оқиық!

Қамшының сабындай мына келте ғұмырдың  әрбір сәтін мақсатына жетуге, туған халқының бақытына арнаған,  қоғамға адал қызмет ете жүріп, айналасына шапағатын тигізетін  қасиеті мол адамдар жетерлік.  Әрине, олар жөнінде көзі тірісінде, тіпті о дүниелік болып  кеткенінде де жақсы сөздер айтылып жатады. Міне, сондай атпал азаматтардың бірі – талай дарын иелері өсіп-өнген қасиетті Қармақшы өңірінің тумасы Әбдуәли Спанов.

Ұлы жазушы, қоғам қайраткері, ғұлама ғалым, Қазақстан ғылым академиясының академигі, филология ғылымдарының докторы, профессор, Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген ғылым қайраткері Мұхтар Әуезов драматургия, мәдениет пен өнер, әдебиет, фольклор тарихына  үлкен еңбек сіңірген.   Жастардың шығармашылық тұрғыдан өсіп-жетілуіне ерекше мән беріп, шәкірттер тәрбиелеген. Құнды еңбектері мен тәрбиелік маңызы зор, әлі күнге дейін маңызын жоймаған қанатты сөздері  ел есінде. 

...Біз оны келеке етіп күлетінбіз. Ол балғын жасына сәйкеспейтін шамада тым толық еді. Анасы ғана оны Айжұлдыз деп  атайтын. Самай шашы ағарған шүйкедей әйел «Айжұлдыз, қайдасың?» десе, ойнап жүрген Томпақ үйіне қарай құстай ұшатын. Анасы дауыс көтерсе, ақталмайтын не қарсы жауап қатпайтын. Кінәлі адамдай көзін жерден алмай үнсіз тұратын. Мас әкесі шешесінің шашынан сүйреп жатқанда шыр-шыр етіп араша түсетін. Анасын арашалап жүріп,  көзілдірігі сынып, әйнек сынығы бетін жырып кетсе де,  әкесінің қолы тиіп, көзі көгерсе де ол әкесін жақсы көретін. Топыраққа аунап жатқан әкесінің қасынан табылатын да Томпақ еді.

—  Мама, тұршы. Тұршы деймін, мама… Қарным ашты.Бояуы оңған футболкасының жағасындағы жыртықтан бұғана сүйегі ырсиған кішкентай Асқардың анасын жұлқылап отырғанына біраз болды.  Кірі баттасқан көк диванның үстінде жұқа көрпешемен басын бүркеп жатқан шешесінің қыбыр етер сыңайы жоқ.

Ықылым заманнан бері ұрылар мен қарақшылардың мекені, қандары қарайған басмашылар жайлаған Құрама тауларынан Сүлеймен қарақшы қасына Қараман мен Парманқұлды ертіп Шыршыққа қарай аттанды. Басмашылар жайлаған бұл Құрама тауына Сүлеймендер бір ай бұрын достары Елсапа мен Нұрсапаны көру үшін келген болатын.

Оңтүстік Қазақстан (қазіргі Түркістан) облысының Қызыр қонған Қызылқұм өңірінде өмір сүрген белгілі күйші, ежелгі Жиделібайсын күйшілік өнерінің мұрагері, марқұм Оразбек Сәрсенұлының ұрпақтары «Қызылқұм» күйінің шығу тарихын баяндай отырып, ақындар арасында «Қызылқұм шері» атты байқау өткізген болатын. Байқау  «Вконтакте» әлеуметтік желісінде жүргізілді. Төменде байқау жүлдегерлерінің өлеңдерін жариялап отырмыз.