Сыр бойы

Құрметті оқырман! Қасиетті Рамазан айы қарсаңында оразаға қатысты жиі қойылатын бірқатар сұрақтардың жауабын алдын ала өздеріңізге ұсынғанды жөн көрдік.

360 метр. Бұл – Жеңіс туы тігілген Рейхстаг пен Гитлер үйінің ара-қашықтығы. Екінші дүниежүзілік соғыстың нүктесін қойған қазақтың қайсар батыры, лейтенант Рақымжан Қошқарбаев пен қызыл әскер Григорий Булатовтың жау ұясына жалау тігуі – от пен оқ теспеген кеуделерінің  құрметке лайық екенін көрсетеді. Биыл даңқты батыр Рақымжан Қошқарбаевтың дүние салғанына – 30 жыл. Халық қаһарманының аңызға айналған ерлігі мен табандылығын, кескілескен шайқастардағы жауынгерлік келбетін дүйім жұрт жақсы біледі. Алайда батырдың бүгінгі жалғасы – тікелей ұрпағы, немерелері бар ма, жоқ па оны көпшілік біле бермейтіні даусыз.

  Осы тақырыпты жазарда Жарасқан Әбдіраштың мына бір өлеңі ойға оралады:«Жақындай бере: – Ал, енді,Тоқтама, – дедім, – тарт! – дедім,Шапқылап ала жөнелді,Арқалап шағын портфелін.Емірендім сол сәт, егілдім,Сезінсін қайдан сотқарың: Алғашқы жүгін өмірдің, Арқалап бара жатқанын!»Егілген кім, сотқар кім? Бағамдаған боларсыз. Қазір мұғалім мен ата-ана арасындағы дау әке сеніммен қараған сотқардың «алғашқы жүгінің» салмағы мен сапасына қатысты болып тұр.

Смартфон сөзіне түсініктеме беру артық. Бүгінгі күнде гаджет ұстамайтын адам кемде-кем. Біздің асыққан заманда ұялы телефон – уақытымызды үнемдейтін таптырмас көмекші.

Төртіншіде оқитын Тұрар сабақ қиындап кеткелі репетитор жағалауға мәжбүр. Ойын баласы болғасын ба, өзі сабақта отырса да бар ойы, аңсары далаға ауады да тұрады. Ұлы үшін алаңдаған әкесі мен шешесі мұғалім жалдап та көрді, бірен-саран оқу орталығына апарып та көрді. Одан ештеңе өзгере қойған жоқ. Өткенде үйіне жақын маңдағы оқу орталығына барған. «Ә» дегеннен мұғалімнің балалармен қарым-қатынасы ұнамады. Апайының «тупойсыңдар» деген сөзіне шамданған Тұрар содан бері «қосымшасы құрысын» дейтін болды.

ҚМДБ бекіткен 2018 жылғы діни күндер күнтізбесіне сүйенсек, осы жылы Рамазан айы мамырдың он алтысына сәйкес келіп тұр. Ал 14 маусымда Оразаның соңғы күні. Маусымның 9 - нан 10 - на қараған түні – Қадір түні.Ораза айт 15 маусымда, ал Құрбан айт 21 тамызда басталады. Ескерту: Хижри айлардың басталуы Түркия мен араб елдеріндегі халықаралық астрономиялық зерттеу орталықтарының мәліметтері негізінде жасалды. “Арафа” мен «Құрбан айт» күндері араб елдерінің белгілеуімен анықталатындықтан, бір күн шегерілуі немесе алға жылжуы мүмкін.

Сұлтанмахмұт Торайғыров ағамыз айтқандай: «Ақыр түбінде қара бұлт ашылып, қазақ жастарының да әлеуметтік теңдікке жететініне, өз елін бақытқа бастар азамат боларына, бүкіл қазақ қауымының қапастан құтыларына сенімім бар» – деген.

Басқа халық секiлдi қазақ та көктемдi алғаш көрген жыл құсының атымен байланыстырады. Құс дегенде, қазақ санасында қарлығаш пен қарғаның киелi құс болып саналатындығын білеміз. Сөз киелілікке келсе – бүркіт, аққу, қаз, қырғауыл, қарқара секiлдi құстар тiзiмi де шет қалмайды. Ал, көшпелiлер өмiрiнде саңырау көкек, сасық көкек, бәбiсек көкек деген түрлі атау алған көкек құсы аса мәртебеге ие емес. Ел іші оларды «ұшқалақ, тасбауыр, жұмыртқасын жат ұяға салады» деп саралайды.   Қолынан ұя салу келмейтiн, баласын басқаның бауырына салып беретiн көкектiң осы мінезіне қарап, «көкек ана» деген тіркес те қалыптасып кеткен. Сонымен бірге «көкек өз атын өзі шақырады» деген тағы бар. Өз басым осы екі сөзді де қостамаймын. Неге екенін сәлден кейін айтамын.

Адам тірі кезінде қадірін білмейтін екі асыл құндылық бар. Оның бірі уақыт болса, екіншісі – денсаулық. Расында да, көбіміз денсаулықтың қадіріне ауырып, қиналғанда ғана жететініміз анық. Денсаулық – табиғаттың адамзатқа тарту еткен ең асыл сыйы. 

Қазіргі таңда, әсіресе, жастар арасында өршіп, емі табылмай жатқан дерттің бірі-әлеуметтік желі алаңы. Бүгінде әлеуметтік желілердің дәурені жүріп тұр. Яғни  әрбір жастың өз виртуалды әлемі бар. Ол қазір көбіміздің сырымызды да, жырымызды да, барлық мұңымызды да шығаратын орта болды.Тек жастар ғана емес, барлық буын өкілдері ұялы телефоннан бас алмайтыны шындық.