Сыр бойы

Тәуелсіздік алған алғашқы кезеңнен елдің қауіпсіздігі мен ішкі тәртібін күзету, аса маңызды нысандарды қорғау мақсаты тұрды. Әр өңірге қажетті полктар мен батальондар қайта құрылып, әскери бөлімдердің орындары ауыстырылды. Сондай-ақ, халықаралық келісімге сәйкес Ішкі әскердің  қызметшілері 1993 жылдың маусымынан 1999 жылдың тамызына дейін тәжік-ауған шекарасын күзетуге қатысты. Осы жылдары кезекті ауысым түрі бойынша 20 құрама рота құрылып, 2 мыңнан астам сарбаз бен сардар жауынгерлік тапсырманы орындады. Оқ пен оттың ортасында жүргенде қарулы қақтығыс болмай тұрмайды. 1995 жылдың 7 сәуірінде Памир тауындағы Пшихавр шатқалында болған қарулы қақтығыс кезінде ішкі әскердің 17 жауынгері жанқиярлық ерлікпен қаза тапты. Қанды шатқалда оққа ұшып, шейіт кеткен сарбаздардың арасында Жақсылық Жансүгіров пен Ержан Әбдиев сынды Сыр ұландары да бар еді.

Қазақ қыздарының арасынан шыққан тұңғыш театр суретшісі, сән үлгілерінің шебер тігіншісі Ләтипа Қожықова – қазіргі Сырдария ауданы Қоғалыкөл ауылының тумасы. Әкесі Мұңайтпас Әндіжандағы «Кеңтүп» ауылында болыс болған. Өз заманының озық ойлы азаматы  ауылында «Хан» мектебін ашқан. Ләтипа осы мектепте білім алып өседі. Бұл ХХ ғасырдың басы болатын.  

Көне жырдың көмбесі еді... «Сөзді сөз қозғайды» деген тәмсілдің,  жаны бар екен, қаламнан қажып, күнделікті газет, журнал ақтаратын әдеттен аспай жататын бұйығы қалпымның «жынын» әріптес інім Дүйсенбек Аяшұлының «Сыр бойы» газетінде (30 қаңтар, 2018 ж. № 16) жарияланған «Ол – құлагер болғанда, біз – мұрагер» деген танымдық мақаласы қоздырды.Автор аталған мақаласында қазақтың жыршылық салт-дәстүрінің адамзат бойына рухани нәр де, әр де беретін жыршылық өнердің екі ғасыр (ХІХ-ХХ ғғ.) кезеңінде дауылпаз өкілі болған әрі ақын, әрі орындаушы жырау болған жерлесіміз Рахмет Мәзхожаұлы туралы қалам тербеген.

 Елбасымыздың «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» атты мақаласы қоғамдық сананың даму барысына жаңа сипат беретіні даусыз. Бұл бастамаға қолдау көрсетіп,  қоғам мүшелерінің белсене ат салысуы шынайы түрдегі заңдылық деп ойлаймын. Бұл бағытта Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетіндегі «М.Шоқай ғылыми-зерттеу орталығына» ғылымижетекшілік жасап жүрген Әбдіжәлел Қошқарұлы Бәкірдіңбиылғы жылы жарық көрген «ХІХ ғасырдың екінші жартысы мен ХХ ғасырдың басындағы Қазақстандағы саяси-әлеуметтік ойлар» атты монографиясы ұлы түркілер өркениетінен бері ұлттың сана мен салт-дәстүрі негізінде  қалыптасқан рухани құндылықтарымыз бен қазыналарымызды байыпты зерделеу ұмтылған.

«Рухани жаңғыру»  бағдарламасы тарихи-мәдени ескерткіштерді зерттеп, зерделеуге айрықша маңыз бергені белгілі. «Қазақстанның киелі жерлерінің географиясы» жобасының бірінші кезеңі жүзеге асырылып, қасиетті орындар, жәдігер ескерткіштер анықталды. Облыс бойынша 12 ескерткіш жалпыұлттық, 35 ескерткіш өңірлік маңызы бар қасиетті орындар тізіміне енгізілді. Біздің өңірде музей экспозицияларын жаңарту жұмыстары жүргізілуде. Бүгінгі күні облыстың 12 музейінде «Рухани жаңғыру» тақырыбы ескеріле отырып, экспозициялар жаңартылды.

Соңғы жылдары облыстық филармония шет мемлекеттерде де өнер көрсетіп, Сыр руханиятының өрісін танытып келеді. Өнер ұжымы үстіміздегі жылдың 2-11 наурыз күндері аралығында Ресей Федерациясының Орынбор қаласындағы қандастарымызға арнап «Наурыз–танец весны» атты мерекелік концерт қойып қайтты.

Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың Парламенттің бірлескен отырысында ұсынған бес әлеуметтік бастамасы – Қазақстанның экономикалық тұрғыдан тұрақты өркендеп келе жатқанын көрсетті. Елбасы бастамаларын әлеуетті ел атануымызға бастар жол ретінде қарастыруға да болады.

Facebook басшысы - ғылыми-фантастика жанрының фанаты. Кітапсүйер қауымға ол қандай кітаптарды оқуға кеңес береді?

Мәдениет – жұртшылықтың қалыптасқан өмір салтына байланысты барлық адамға тән, өмір туралы көрініс беретін құндылықтар жүйесі. Демек, мәдениет пен құндылық бір-біріне алыс  емес.

Қазақтың ұлттық аспабы домбыра түрік жастары арасында кеңінен танымал.Соңғы жылдары бұл аспапты үйренуге Түркиядағы қандастарымызбен қатар жергілікті халық та ерекше қызығушылық танытып отыр. Егер бұл үрдіс бұқаралық сипат алатын болса онда келешекте домбыра Түркия мектептерінде факультатив сабақ ретінде енгізілуі мүмкін. Ол үшін арнайы оқу әдістемесі әзірленіп, осы елдің Білім министрлігінің қарауына жіберілген.