Сыр бойы

(Басы өткен санда)Бәс тігу ме, бас тігу ме?...Қаланың қаттылығынан ада деп бағалайтын ауыл дейтін әдемі дүниенің ішінде карта деген кесір ойын пайда болыпты. Айтпақшы, той-томалақтың соңында қырықтан асып, елуге жақындаған ағалар, оның ішінде елдегі «қаймақтарға» ғана «жарасатын» бұл  ойынға  неге қазір жас пен жасамыс құмар болып алған?!

– Сізде, Тарғын Әбілдаев туралы дерек бар ма? – Әбілдаев  дейсіз бе? «Шөмішкөлдік» звено жетекшісі ме? – Иә, иә... Кезінде балықшылардың  звеносын басқарған, әрі депутат, әрі аупарткомның мүшесі болған, аса белсенді азамат еді... – Тұра қал, архивімді ақтарайын...

әңгіме

Бала күнімізде ағайын-туғанның үйінде той-томалақ болса, сойылған уақ малдың асығын иемденуге асығамыз. Әйтеуір, құйтақандай құндылық бабы мен бағы келіскеннің қолына түседі. Тіпті сол үшін талаймен мүйізіміз ілінісіп те қалды. Ол үшін кек алып жатқан ешкім жоқ. Сәлден соң ойнап-күліп кетесің.

(Ой-жазба) 

Аспан айналып жерге түседі. Ауадан от соғып тұр. Дәулетбек көшеде емес, бейнебір жан-жағынан жалын үрлеп тұрған үлкен пештің ішінде келе жатқандай. От, тура от! Қалтасындағы қарабақырын үнемдеп автобусқа мінбеп еді. Мына күннің дәл бүйтіп жанып кететінін білмеді. Азанда ерте шықты ғой. Әй, бірақ сол автобусың да оңып тұрған жоқ. Қапырық. Әсіресе қазіргідей түстің кезінде, о-о-ой айтпа. Түстік асқа асығып, қойдай топырлаған жұрт. Бір-біріне амалсыз жабысқан адамдар. Неше түрлі иіс-қоңыс. Тердің, қолтықтың, жуылмаған ауыздың, бұзылған тістің, шуаш аяқтың... И-и-и, кәпір. Денесі тітіркеніп, түршігіп кетті. Қой, одан да осы жаяуы дұрыс. Енді бір он минутта үйіне де жетеді. Әттең, көшелерде жөнді тал-теректің, сонан да сая болар көлеңкенің жоғын айтсайшы. Егерде анау Шымқаладағыдай көкке оранған көшелер болса, бұл түк те қиналмай, жаз айларында да алаңсыз жаяу жүрер еді. Мынау ғой енді, бірдеңеден құр қалғандай, қақ төбеге қасқайып шығып алған от сәулелі күн шекесін тесіп, миын қақтап барады.

Қазақ әдебиетінің тарихында қазақ поэзиясының  ерекше дәуірлеген кезеңі өткен ғасырдың 60-жылдарына тура келеді. Бұл жағдайдың басты себебі 1956 жылғы СОКП ХХ съезінде жасаған Н.Хрущевтің баяндамасынан кейін «жылымық» аталған жылдардағы КСРО құрамындағы ұлттар мен ұлыстардың әдебиеті, өнеріне шығармашылық еркіндік берілуі еді. Қазақ әдебиеті мен өнерінде де ерекше өрлеу, даму үрдістері болды. Заман, қоғам шындықтарын тереңнен толғап, ашып суреттеген кемел тарихи романдардың, сондай-ақ күрделі күрмеуге, шытырман шиеленіске толы драмалардың алғашқы легінің жарияланып, қоғамда үлкен дүмпу туғызған уақыттары осы кезеңге тура келді.

Қазақстанның халық жазушысы, драматург, публицист, сыншы, аудармашы, ақын – қазақтың Қалтайы желтоқсан айында дүниеге келген болатын. Осы қуанышқа тосынсый ретінде ақын Оспан Сейфолла Міркемелұлының құрастыруымен «Қалтайдың қалжыңдары» 13 жылдан кейін халқымен қайта қауышты.

Кенет алпыс екі тамырын кесел емес, сағыныш кеулей жөнелді.  Жандәрмен терезе жақтауына жармасты.