Сыр бойы

Дүниеде екі нәрседен қателеспеу керек дейді. Соның бірі – мамандық таңдау. Десек те алмағайып заманда қайда, қалай, қайтіп қадам басуды білмей тұрған талапкер аз емес. Бірақ бір сөз бар, «тағдырдың жазғаны». Шынында да солай ма?!

Қазір  XXI ғасырға ғалымдар «арпалыс ғасыры» деп баға беріпті. Бүгін ашқан жаңалығыңыз, ертең өзекті емес. Бірде футурист Митио Каку «Болашақта адамның ісінің 50%-ін роботтар атқарады, көп мамандықтар жойылмақ» деді. Әйгілі ғалымның сөзінің жаны бар. Бұл көптен бергі айтылып жүрген ой.

Еуропа елдерінде мектеп  оқушыларына мамандық үйретіп шығарады екен. Қалай? Жасөспірімді 9 сыныпта бейіміне қарай бағыттайды. Машина бөлшектері, компьютерлік бағыт, т.с.с. Тіпті. «Германияда әрбір мектеп бітіруші түлек «OPEL» автомобилінің моторын шашып, қайта жинай біледі» деген әзіл сөз бар. Әзіл түбі – шындық. Сонымен қатар мектептен арнаулы орта техникалық мамандық иесі болып шығады екен. Бұл – рас.

Жан-жағыңызға көз жіберіп қарар болсаңыз, ұмтылыс, бірінен бірі асқан ғылыми технология. Әлемнің ЖОО-лары кіл мықтыға есігін ашуда. IT, нанотехнология, робототехнология, машина жасау мамандықтарын игерсеңіз, бітірген соң қайда барамын деп бас қатырмасаңыз да болады. Шет елде алпауыт корпорациялар, холдингтер сізді өзі іздейді. Сапалы маман болсаңыз жетіп жатыр. Дегенмен, шетте бар дүние бізде де кезігеді.

Биыл елімізде бөлінген мемлекеттік гранттың басым көпшілігі техникалық бағытта. «Серпін» мемлекеттік бағдарламасына 5109 грант берілген. Дәлірек айтқанда, еліміздің шығыс, солтүстік батысында оқу және жұмыс істеу қарастырылған. Бұл да үлкен мүмкіндік. Әлемдік сарапшылардың пікірінше экономист, заңгер, қаржыгерлер керексіз. Бірте-бірте бұны компьютер атқаруда. Ойланып қараңыз, атағы мықты, бірақ атқаратын жұмысы жоқ. Сонда не болмақ?

Бірде ғаламтордан «Құдай бермегенді Сорбонна бере алмайды» деген жазу дүниедегі белді оқу орнының маңдайшасында жазулы тұрғаны туралы оқыдым. Өте саналы ой. Білгенге! Сіздерге бір қызық айтайын, талапкер. Бірде Альберт Эйнштейнді университеттен шығармақшы бопты. Себеп? Баяу ойланады екен. Кім ойлаған. Бүгінде Эйнштейн формуласы бар. Уақыт қысқа, таңдау біреу. Осы таңдау әрбір жастың өмірлік тіреуі болғаны абзал. Болашақты бүгіннен қала. Оң жамбасыңа келетін мамандықты таңда. Кім білсін, келесі Эйнштейн сіз боларсыз. Сәттілік!..

Олжас ЖОЛДЫБАЙ.