Сыр бойы

Бүгінгі күні құрылысы аяқталуға жақын қалған, ғасыр жобасы атанған "Батыс Еуропа-Батыс Қытай” транзиттік дәлізінің еліміздің экономикасына берері көп. Бес ғасыр өткеннен кейін қайта жанданып отырған Ұлы Жібек жолы бойындағы өңірлердің дамуы қарқын алып, ішкі және сыртқы сауда дамиды. Мұхиттар мен теңіз жолдарынан алыс жатқан Қазақстанның теңіздерге шығу мүмкіндігі артып, көлік кешенінің қарқыны еселеп артады.

Халықаралықкүрежолдыңжалпыұзындығы 8445 шақырым болса, Қазақстанаумағынанөтетін 2787 шақырымның 812 шақырымыҚызылордаоблысынатиесілі. БұлҚазақстандағыбасқаөңірлерменсалыстырғандаеңүлкенучаскеболыптабылады. Автодәлізоблысорталығыменбарлықжетіауданныңарасынжалғастырыпжатыр. Халықаралықавтомагистральдіңоблысэкономикасынақосарүлесідеазболмасакерек. Соныңбірі, ұлыжолбойындазаманауиталаптарғасайкелетінсервистікқызметкөрсетунысандарыныңпайдаболып, жұмысістейбастауы. Дәлірекайтқанда, бұрынғы замандардағыкеруенсарайлардыңбүгінгіуақытқасайкелетіннұсқаларықажет. Жолжүріпкележатқанжолаушыаялдап, тамақтанып, тынығыпдемалуына, көлігінемайқұйдыртып, кем-кетікжерлерінжөндетіпалуынатолықмүмкіндікжасалуытиіс. Сондықтанда "БатысЕуропа – БатысҚытай» халықаралықкөлікдәлізіаумағындасервистікжүйенідамытуғакөңілбөлініпотыр. Қазіргітаңдабұлбағыттабірқатаржұмыстарқолғаалынған.

«Батыс Еуропа – БатысҚытай» көлікдәлізібойындаорналасатынжолбойысервисобъектілерінсалу» мәселелерібойыншажұмыстобықұрылды. ҚызылордаоблысыныңсәулетжәнеқалақұрылысыбасқармасыменМинистрлікпенбекітілгентехникалықтапсырмаларғасәйкесэскиздікжобаларәзірленіп, облыстықсәулетжәнеқалақұрылысыкеңесіндемақұлданды.

Бүгінде ШиеліауданыкөнеСығанақшаһарымаңында 70 адамға арналған кафесі, 20 адамдық қонақ үйі, 4 көлікке арналған бокс, автотұрақ, көнеқалағаэкскурсияжасауүшін 10 мініс атқа арналғанатқора, суұңғымасыжәнетерекбағыбар «Сығанақ» сервистіккешеніжұмысжасаптұр. Кешенжанынанмайқұюбекетінсалумүмкіндіктеріқарастырылуда.

Дәліздің1624 шақырымындаҚорқытАтамемориалдықкешенініңжанынан «Дорстрой» жауапкершілігішектеулісеріктестігінің «ҚорқытАтамінәжатетуорталығы» жобасыныңқұрылысыаяқталды. Ол жерде 20 орындық қонақ үй, 60 адамға арналған мешіт, 150 орындық ас беретінорын, дүкеніменшеберханасы, киіз үйқалашығы, техникалыққызметкөрсетуорталығыорналасқан. Жобаныңқұны – 450 млн. теңге. «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы аясындасыртқыинженерлік желілерді жеткізуүшін 197,3 млн. теңгеқаржыбөлінген.

Халықаралықжолдың 1999 шақырымында ЖаңақорғанжәнеШиелікенттеріқиылысатынжерде «НұрлықұрылысҚазақелі» ЖШС 10 гектаржердізаңдастырып, жобаәзірледі. Ал 2044 шақырымда ЖаңақорғанауданыБесарықауылдықокругініңмаңайында жеке кәсіпкердіңмайқұюстансасы, дәмхана, желберу-желімдеушеберханасыорналасқан. Кешендіқайтажаңғыртужұмыстарынжүргізутуралыұсынысжолданды. Сұлутөбе, Бәйгеқұмауылдарындаорналасқанмайқұюбекетіиесінеқайтажаңғыртубойыншаұсынысберілді.

Көлік дәлізі бойында туристік-сервистік орталық салуға аталған мекемелермен қатар, «ҚазМұнайГаз-өнімдері» АҚ өкілдері облыс аумағында алдын ала маркетингтік-зерттеу жұмыстарын атқарды. Көлік дәлізінің Арал қаласы, Төретам кенті, Қызылорда қаласының «Наурыз» тұрғын аумағында, Шиелі және Жаңақорған аудандарында қажетті орындар таңдап алынып, май құю бекетін (АЗС) салу жоспарланған. Эскиздік жобасы облыс сәулет және қала құрылысы кеңесіне қарауға ұсынылды, құрылыс құжаттары әзірленуде.«Sinооil» ЖШС өз брендтерімен май құю стансалары жүйесін салу үшін ұсыныс білдірді.

Жақында болып өткен облыстық сәулет және қала құрылысы кеңесінде «Батыс Еуропа-Батыс Қытай» автодәлізі бойында пайда болатын сервистік нысандар жобалары ұсынылды. Оның біріншісі «Шиелі Сапаржайы» ЖШС директоры Әбжәли Байділда, екіншісі жеке кәсіпкер Гүлнар Жүнісова тарапынан ұсынылды. Алғашқысы Жуантөбе ауылының тұсында бой көтерсе, екіншісі Шаған ауылы тұсынан салынбақшы. Бұл сапаржайлар кешенінде қонақ үй, жеңіл және жүк көліктеріне арналған тұрақжайлар, автокөліктерге қызмет көрсету орталығы, жанармай құю стансасы және сауда павильоны, сондай-ақ әлеуметтік нысандар – сапаржай күту залы, медпункт, туристік бюро, асхана, мейрамхана, ана мен бала бөлмесі, мүгедектер бөлмесі болмақ. Шиелі ауданында салынатын нысан "А” санатында болса, Шаған ауылы тұсындағы нысан "В” санатында болады. Кәсіпкерлер жобаларға рұқсат етілсе, құрылыс жұмыстарын бастай бере алатынына сендірді.

Облыс әкімі Қырымбек Көшербаев мұндай сапаржайлар салынуымен халықаралық трасса бойымен өтетін транзиттік көліктер мен жолаушылар ағынына қызмет көрсете отырып, Оқшы Ата, Сығанақ, Сауран, Түркістан, Арыстан баб, Қаратау сілемдері, Қорқыт Ата, Жанкент, Байқоңыр, Қамбаш көлі секілді керемет жерлер және тарихи-мәдени ескерткіштермен танысуына мүмкіндік жасай алатынын жеткізді. Сонымен бірге мұнда жаңа жұмыс орындары ашылатыны белгілі. Сондықтан рұқсат берген жөн деген ойын жеткізді. Дегенмен, кәсіпкерлер облыстық кәсіпкерлікті қолдау басқармасымен меморандумға отыруы тиіс. Жұмыс басталғаннан кейін «сақалды» құрылысқа айналдыруға жол беруге болмайды. Ондай жағдайда жер учаскесін қайтарып алуға дейін баратын болады.

Кеңесте облыстық кәсіпкерлік және туризм басқармасының басшысы Т.Сүлейменов «Батыс Еуропа-Батыс Қытай” автодәлізі бойында сервистік қызмет көрсету орындарын орналас­тыру жөнінде ақпарат берді. Үлкен жол бойында 33 жер телімі жобаланып, 35 кәсіпкер мен серіктестікке ұсыныс берілген. Оның ішінде «А» санаты бойынша – 6, «В» санаты бойынша – 9, «С» санаты бойынша 20 ұсыныс келіп түскен. Қазір төрт орталық жұмыс істеп тұрса, түскен 35 ұсыныстың 20-сы Сәулет қала құрылысы кеңесінің қарауына жолданып, оның 12-сі мақұлданды. Сегіз ұсыныс қайта толықтыруларға жіберілді. Мақұлданған жобалардың алтауы жерін алған. Басқарма басшысы инвесторлары белгіленбеген 3 орын бар екенін хабарлады. Оның екеуі Арал ауданының, біреуі Жалағаш ауданының аумағында. Осы орайда, облыс әкімі аталған аудандардың басшылығына инвесторлар тартуға шұғыл түрде жұмыс жүргізу жөнінде қатаң тапсырды. Автодәліз бойында облыс халқының басым бөлігі тұрып жатыр. Бұл үлкен жол бойында қызмет көрсету бизнесінің өрістеуіне мүмкіндік береді. Жаңа нысандар ашылып жатса, жаңа салық көздері, жаңа жұмыс орындары пайда болады. Олай болса, мұндай игіліктен айырылып қалуға тіптен болмайды.

Ыдырыс ТҰРЛЫҒҰЛОВ.