Сыр бойы

Жыл басынан бері «Даму» қоры арқылы «Бизнестің жол картасы-2020» бизнесті қолдау мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде атқарылған тірлік көп. Субсидиялау құралы бойынша 10,058 млрд теңгеге 870 жоба мақұлданса, соның 150-і – биылғы 10 айда қол жеткізген жетістік. Кей кәсіпкерлер ісін алға бастырып, несиемен күш жинап алуға ұмтылғанмен, кепілге қояр мүлкі жоқ. Аталған қор кепілдік беру құралы бойынша барлық кезеңде 6,377 млрд теңгенің 378 жобасын қаржыландырса, оның 85-сі биылғы он айдың еншісінде. Қызылорда қаласында қордың көмегімен мол қаржыға кенелген бірнеше кәсіпкерлік нысанын араладық. 

2017-2021 жылдарға ар­нал­ған «Еңбек» нәтижелі жұ­­мыспен қамтуды және жап­­пай кәсіпкерлікті дамыту бағ­дарламасы бойынша мем­ле­кеттік бағдарлама қабыл­дан­ғалы бері 793 млн теңгеге 106 кәсіпкер қолдауға ие болса, оның 396 млн теңгені құрайтын 52 жобасы биыл қаржыландырылған. Сондай-ақ, 2019 жылы «Ең­бек» бағдарламасы бойынша «Өңірлік инвестициялық орта­лығы» микроқаржы ұйымына 299 млн теңге бөлінді, оның ішінде 281 млн теңгеге 32 жоба қаржыландырылды. Негі­зі­нен мұнда келетін азамат­тардың дені – банкке қояр ке­пілі болмай қиналғандар. Одан бөлек, инвестициялық бағ­дар­ламалардың қатысушылары да жеткілікті. Бұл бағдарламаның 40 проценті қала тұрғыны болса, 60 проценті – ауылдық елді мекендерден келгендер. Ал 90 проценті кәсібін жаңадан бастап жатыр.

– Күн сайын біз қормен өзара іс-қимыл жасау процесі барынша жағымды, жайлы және пайдалы болуы үшін жұмыс істейміз. Оның үстіне,  кәсіпкерлер үйден шықпай-ақ egov.kz электрондық үкіметтің веб-порталы арқылы «Даму» қорының кепілдігін алу үшін ғана емес, сонымен қатар «Бизнестің жол картасы – 2020» мемлекеттік бағдарламасы аясында субсидия алу үшін өтінім бере алады. Егер кәсіпкерлердің бірі онлайн-қызметтерді қалай пайдалану керегін әлі аяғына дейін білмесе, оған әрдайым біздің кеңесшілеріміз кәсіби көмек көрсетуге дайын. Кәсіп­керлерге жасалып жатқан жағ­дайдың қаншалықты екенін осыдан-ақ байқай беріңіздер, – дейді «Даму» АҚ облыс бо­йынша филиалының директоры Ерлан Түктібаев.

Қызылорданың 

ең биік 

нүктесінде

Сол жағалаудағы көрікті нысанның бірі – «Болашақ» уни­верситеті. Көлемі 21 мың шаршы метрге жететін ғимараттың жоғары қабаты – Қызылорданың ең биік нүктесі. Ақмешіттің аспанмен астасқан тұсындағы биіктік – 51 метр. Сылдырап аққан сұлу Сырдың төбесінен қа­райсыз. Университеттің ғы­лы­ми жетекшісі Бақберген Дос­­манбетов «Осы елдің ба­ла­сымын. Елдің ішінен шыққан соң халықтың әлеумет­тік хал-ахуалын жақсы білемін. Бізде оқытушы­лардың жалақысы жо­ғары, шәкірттердің оқу ақысы төмен. Барлық жағдай жасалған жатақхананың бір айлық ақысы небәрі – 6 мың теңге», – деді. Ғалым-ұстаз алақандағыдай кө­рініп тұрған арайлы мекенге көз тастап тұ­рып, айтулы жоба туралы сөз қозғады.

Бұл оқу ордасын салу осыдан он жыл бұрын айқын мақ­сатқа айналған. Университет жоспарлы түрде қаражат жинады. Төгілген тер өтеусіз емес. Аймақтағы айшықты ны­сан­ның бірі ретінде сол жа­ға­лаудан бой түзеген жаңа қа­ла­ның ажарына айналды. Жа­­нына жатақхана салынуда. Одан бөлек, арнайы клиникасы­мен бірге медициналық корпус, студенттердің ойын-сауық ор­тал­ығы, амфитеатр тәрізді көптеген нысандар салу жоспарда бар. Қазірдің өзінде оқу ордасы заманауи қажеттіліктермен қамтылған. «Өз қаржың жетпесе, «Дамудың» көмегі зор» деген Бақберген Сәрсенұлы ауқымды істе мемлекеттік бағдарламаның мүмкіндігін пайдаланғанын жет­кізді.

– Әуелі 2017 жылдың тамызында «АТФ банк» АҚ об­лыстағы филиалынан бас корпусты салу үшін 500 млн теңге несие алдым. Рас, құжаттары да әжептәуір. «Бизнестің жол картасы – 2020» бағдарламасы арқылы осындай жеңілдікке қол жеткіздім. Түсіне білгенге үлкен көмек. 8 процентін өзім төлесем, 7 процентін «Даму» қоры субсидиялайды. Биыл тамызда тағы алдым. Жатақхана салу үшін 400 млн теңге керек болды. Бұл жолы мен 7 процентін төлесем, «Даму» қоры 8 процентіне көмектеседі. Міне, осылайша үлкен іске білек сыбанып кірісіп кеттік. Шәкірттердің білікті маман болып қалыптасуына керектінің бәрі менің жауапкершілігімде. Әлі де болса, азуын айға білеген алпауыт оқу ордаларымен иық теңестіріп, материалдық-тех­ни­калық базаны нығайтуым керек. Ғимараттың кескіні мен жобасының барлығына араласып жүрдім. Биіктігі де өзгеше болу керек. Өйткені, өзгеде жоқ ерекшеліктің бәрі мұнда болу керек, – деген Бақберген Досманбетов ел басшыларының осы нысанға жолы түскенін де айта кетті. – ҚР Тұңғыш Президенті – Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев Сыр өңіріне сапарында сол жағалаудағы жаңа қалаға ат басын бұрды. Бір топ мамандарыммен бірге құрылысшылардай сапта тұрдық. Өтіп бара жатып, Нұрсұлтан Әбішұлы мен тұрған тұсқа қарап қол бұлғап шақырды. Барған едім, «Бақберген, дария­ның жағасынан жақсы ғимарат салып жатыр екенсің. Көрдім. Бірақ, қорықпайсың ба?» деп сұрады. Мен оған асты тұтас бетон екенін, ғимарат пен бетон бірігіп тұрғанын, оқыс жағдайлардың алды алынғанын айттым. Ал ол болса, ашылуына шақыруымды тапсырды.

Б.Досманбетов «Болашақ» уни­верситетінің ескі ғимаратын кепілге қойғысы келді. Әйткен­мен, оны төмен бағалады. Не істемек керек?! Осылайша «Дамумен» бірге дамудың даңғыл жолына түсті.

– Бұл күнде бас оқу ғи­мараты дайын. Банктен қара­жат алу оңай іс емес. Жүгіріп жүріп қолға алып, алты айдың ішінде ғимараттың каркасын құрдық. Енді, міне, тек жо­ғар­ғы қабатының ұсақ-түйек жұмыстары қалды. Ал жатақ­хана құрылысы қарқынды жүріп жатыр, – деді ол.

«Керім 

сұлудың» 

кереметтері

Қала тұрғыны Шынар Пі­рекеева әу бастан әпкесі Жанар екеуі тігін шеберханасын ашуды армандайтын. Идея бар, қол қысқа. Қаражаттың жоғы аяққа тұсау болып, біршама уақыт жүрді. Құрылыс және бизнес колледжінде жұмыс істейтін әп­кесі Жанар еңбек демалысына шыға салысымен шағын екі тігін машинасын сатып алды. Осылайша олар «Керім сұлу Kyzylorda» тігін шеберханасын ашты.

Аядай ғана екі бөлменің іші қыз жасауы, кәде-қаумет тартуы тәрізді ісмердің қолынан шыққан жабдықтарға толы. Осы күні 7 тігін аппараты жұмыс істеп тұр. Төрт адамды жұмыспен қамтып отыр.

– Тапсырысқа үлгермей қа­ла­тын кездеріміз бар. Тіккен зат­та­рымызды күн ұзатпай алып кетеді. Бір уақыт тапсы­рыс қабылдаймыз да, соны аяқ­тағанша қабылдамаймыз. Дизайнды өзіміз жасаймыз. Ұлттық ою-өрнектер – біздің әрбір бұ­йымнан көрініс табатын символымыз. Өзімізге тән ерекшелік болсын деген ниет. Ерекше екені рас, кейде тіпті біздің идея­мызды ұрлап жатқандарды да байқаймыз. Әйткенмен, басты орынға сапаны қойғандықтан біздің бұйым қайсысы екені көрініп тұрады. «Керім сұлуды» ел танып білсе деп барынша имиджге жұмыс істеп жатырмыз. Қазір облысқа қарасты аудандардан іздеп келіп, тапсырыс беретіндердің қарасы қалың. Болашақта ісімізді дамытып, үлкен ғимарат алу жоспарда бар, – дейді шеберхана өкілі Шынар Пірекеева.

Түрлі идеялар өріс алып, алға адымдау қиын болған сәтте «Даму» қорының көмегіне жүгінді. «Еңбек» нәтижелі жұ­мыспен қамтуды және жаппай кәсіпкерлікті дамыту мемле­кеттік бағдарламасы шеңберінде қолдау тапты. Бүгінде заманауи құрылғылар жұмыс істеп тұр. Әсем үлгіде жазу, сурет салу дегеніңіздің бәрі аппараттың көмегімен бітіп тұр.

– Кепілге қояр мүлкіміз бол­мады. Не істемек керек?! Мем­лекеттік бағдарламаларға зер салып қарадық. Сыр өңірінде кәсіпкерлікке қолдау жетерлік. Өзге өңірлерге үлгі екенін естіп-біліп отырамыз. Біз де іздендік. «Дамуға» барып едік, қолтығымыздан демеді. Шілде айында «Қызылорда» Өңірлік инвестициялық орталығы» мик­роқаржы ұйымы» ЖШС-на жабдықтар сатып алу үшін несие алуға өтінім бердік. Алын­ған қаражаттың бір тиынын шашау шығармай, барлығын қа­жет­тілікке жұмсадық, – дейді Ш.Пірекеева.

Болашақта кәсібі кеңейіп жатса, маман тапшылығы бол­майды. Бүгіннің өзінде Қызыл­орда индустриалды колледжінің студенттері осында тәжірибеден өтіп жүр. «Қажетті мамандарды сол оқу орнынан аламыз» деп отыр кәсіпкер.

«Сыр жиһазы» 

кеңейіп 

келеді

Кәсіпкерлікке өріс кең. Бұл – Сыр өңірінде бұлжымас қағидаға айналған ұстаным. Он жылдан бері аймақ халқына жиһаз ұсынып келе жатқан «Сыр жиһазы» да мемлекеттік бағдарламаның игілігін көрді. Ағаш өңдеу саласында өзіндік орны қалыптасқан кәсіпорын енді пластик есік, терезе де шығарады. Мекеме өкілі Жансұлтан Карпеков кәсіпті кеңейту үшін «First Heartland Jysan Bank» АҚ Қызылорда филиалынан «Даму» қоры арқылы жеңілдетілген несие алғанын айтты.

– Биыл қазанда қордың басым жобаларды несиелендіру тетігі шеңберінде сыйақы мөл­шерлемесін субсидиялауы ар­қылы несиеге қол жетті. Мекеме 6 проценттік мөлшерлемесін төлейді. Қалған 9 процентін «Даму» қоры мойнына алды. Біз бұл қаражатқа құрал-жаб­дықтар алдық. Жұмысты адам істегенмен, негізгі құрал – тех­ника. Оның көмегінсіз уақытты үнемдей алмайсың. Қазір авто­маттандырылған қондыр­ғылар арқылы жиһазды жылдам әрі сапалы жасаудамыз. Ағаш, темір, пластик бұйымдарды дайындап, бояу үшін басқа цех­тардың есігін қағатынбыз. Қазір өзіміздің бояуға арналған құрылғымыз бар, – дейді мекеме өкілі.

Мұнда 20-25 адам жұмыс істейді. Арал мен Жаңақорған арасынан, Байқоңырдан тапсырыстар келеді. 20-ның үстінде станок пайдаға жарап тұр. Қазір көпқабатты үй салушы мердігер мекемелердің тапсырысымен ке­лісімді түрде есік-терезе қондырып жатыр. Бұл әжептәуір жетістік екенін айтады мамандар. Бес жылға алынған не­сиені уақытынан бұрын жауып тастауға да қамданып жатыр екен.

– Мұндай бағдарлама бар екенін естіп жүретінбіз. Сосын іздендік. «Талпынған жетер мұратқа» демей ме?! Кәсібін жаңа бастағандарға да, әрі қарай дамытамын дегендерге де жақсы бағдарлама. Ақылмен ойлап, кеңесіп шештік, келте болмас. Алған станоктарымыз кепілде тұр. Осы күні мектеп парталарын да жасап жатырмыз, – дейді Ж.Карпеков.

Кәсіпорын шаһардағы ірі сау­да орталықтарымен келісімге отырған. Үлкен бұйымдар тапсырыспен жасалса, сұранысқа ие шағын заттарды «Zeta» дү­кендер желісіне қояды. Тағы бір айта кетерлігі, «Zета Piast» ЖШС-ның дилері ретінде жи­һаздан басқа пластикалық бұ­йымдар, қоқыс бактары мен жәшіктері, саяжай мен бақшаға арналған керек-жарақтар жасайды. Ал негізгі бұйымдар қа­тарына кеңселік жұмсақ жиһаз, корпустық жиһаз, керует, кресло, орындық, үстел, мектеп жә­не медициналық мекемелерге арналған жиһаз, сұлулық салондарына қажетті жиһаз дайындау.

Өңір өндірісі қанатын кеңге жайған. Бұл күнде «Қызыл­ордада жасалған» деген айдармен елді аузына қаратқан өнімдер, республиканы былай қойғанда, шетел асып жатыр. «Даму» қоры кәсіпті кеңейтіп, істі алға бастыруға ниетті әр адамға қолдау көрсетуге әзір.