Сыр бойы

Мұғалімдердің мәртебесін көтеруде аймақта пәрменді іс-шаралар атқарылуда. Биылғы жылы облыстық бюджеттен педагог мамандардың білімін жетілдіруге 85 млн. теңге қаржы бөлінді, облыс бойынша 2035 мұғалім өз біліктілігін арттырды. Өскелең ұрпақты білім нәрімен сусындатып, өздерінің жемісті еңбектерімен көпке үлгі болып жүрген ұлағатты ұстаздар өткен жылдан бастап облыс әкімінің арнайы сыйақысына ие болып келеді. Атап айтар болсақ, өткен жылы аймақ басшысының әрқайсысы миллион теңге болатын сыйақысына 43 ұстаз ие болса, биыл 40 мұғалім миллионер атанды. Олардың қатарында кәсіптік білім беретін колледж оқытушылары да бар.

Оқушыларға білім беретін ұстаздардың біліктілігі артқан сайын өз білімімен көпті сүйсінткен шәкірттер қатары да молайды. Мысалы, дарынды балалардан құрылған облыстың оқушылар командасы өткен жылы республикалық пәндік олимпиада мен ғылыми жарыстар қорытындысында командалық үшінші орынды иеленсе, биылғы жылы "Ең үздік команда-2014”номинациясына ие болды. Биыл "Алтын белгіге” үміткерлердің 37,7, "Үздік аттестатқа” үміткерлердің 15 пайызы өз білімдерін дәлелдеп шықты. Облыс бойынша 100-ден жоғары балл жинағандар саны – 447. Бұның бәрі де өткен жылмен салыстырғанда жоғары көрсеткіш саналады. Осының бәрі де ұстаздарға жасалған қамқорлықтың нәтижесі деуге, мұғалімдердің білімі мен біліктілігінің артқаны деуге негіз болады.

ЖАҢАЛЫҚҚА ЖАНЫ ҚҰМАР

Қаладағы "Мұра­гер” мектебіндеұла­ғаттыұстаздарқа­тарыкөптепсаналады. Оныңөзіндіксебебі де жоқемес. Облысмектептеріненіріктеліпалынғанбірыңғайдарындыбалалардыбілімнәріменсусындатукезкелгенмұғалімніңқолынанкелеқоймасыанық. Мамандандырылғансыныптарыбар, шә­кірт­терінеүштіл­дебілімберетін мектепке жүзденжүйрікшыққанұс­таз­дартаңдалатыныдашындық. ЖылсайынҰлттықбірыңғайтестілеуденүнеміжоғарыбаллалатынмектеп соңғы жылдары "Қазақстанныңеңүздік 100 мектебі” қатарына енді. Әржылдарыеліміздегі "Үздікбілімордасы”, "Жылдың үздік мектебі”, "Білім бәйтерегі” секілдідараатаулардыиеленгенмектепхалықаралық Джордж Соросатындағыжүлденіңдеиегеріболған-ды. 1995-2014 жылдар аралығындамектептің 74 оқушысы FLEX-ACCELSбағдарламасыныңжеңімпазытанылып, жылбойыАҚШ-табілімалугрантынжеңіпалды. Мәселен, биылдыңөзіндеоблысбойынша 6 оқушыосыбағдарламаныңжеңімпазытанылса, олардың 5-уі "Мұрагер” мектебініңшәкірті. БиылАнталиядаөткенхалықаралықолимпиададамектепоқушылары 8 күміс, 8 қола медаль, алреспубликалықолимпиаданыңоблыстықкезеңінде 9, қалалық кезеңінде36 жүлделіорындыиеленіп, білімордасыныңабыройынтағыасқақтатты. Сонымен біргемектепоқушыларысоңғыжетіжылкөлеміндетүрліпәндерденөткенқалалық, облыстықолимпиадалардаүнемітопжарды, аймақбойыншахимия, биологияпәнініңүздікұстаздарыдаосымектепте. Мұныңөзімектепұстаздарыныңізденіспен, тынымсызеңбекететінін, оларғаартыларжүктіңауырекенін көрсетеді. Ұстаздыңеңбегішәкіртінеберілгенбіліммен, тәрбиесіменөлшенетінінескерсек, "Мұрагер” мектебініңтүлектеріеліміздіңіріқалаларыменқатаршетелдердедебілімалыпжатыр. Білімордасыныңпедагогикалықұжымында 2 "Білім беру ісініңүздігі”, облысәкімінің 5 грантиегерібар. АлмектепбасшысыЗәуреБаймағанбетоваболса "Шапағат” медаліменЫ.Алтынсаринтөсбелгісініңиегері. Осындайбіліктіұстаздарқатарындамектептеонбесжылданберіүзбейеңбекетіпкележатқан, республикалық "Дарын” ғылыми-тәжірибелікорталығыныңҚұрметграмотасыныңиегері, жоғарысанаттымұғалімДиляраКаримовадабар.

Қызылордамемлекеттікуниверситетіменоныңмагистратурасын, "Болашақ” университетінбітіргенөзбекқызыДиляраЕрікқызыөзініңалғашқыұстаздықжолын ”Мұрагер” мектебіненбастаған-ды. Балалармен, әсіреседарындыбалаларменжұмысұстаздықтыөмірлікмұратеткенДиляраныбірденөзиірімінетартыпкетті. Олардыгеографияпәнініңсанқырыментаныстыруменқатарғылымижұмыстарғатарту, шәкірттерінтүрлідеңгейдегіолимпиадаларғадайындауұстаздыізденіскетолытынымсызеңбеккежетеледі. Жасталанттың бойындағы дарынкөзінашып, оныңғылымсаласындаеркінқұлашсермеуінемүмкіндіктуғызуұстаздыңбастықағидасынаайналды. Үздіксізізденіс, тынымсызеңбекөзнәтижесінберді.

– Шәкірттерімқалалық, облыстық, республикалықдеңгейдегіпәндікжарыстарғақатысып, жүлделіоралғансайынкеудемдіқуанышкернейді,– дейдіДиляраКаримова.– Олардыңарасындағылымның қайнар бұлағынаденқоятындарындыларжетерлік. ӨзгесінайтпағандаБиғалиСардарбекұлыменНұрлыбекБексұлтан олимпиада нәтижесібойынша "Алтын медаль” иегерітанылды. Балалардыңғылымғаталпынысы, білмеккеұмтылысыменіүнеміқанаттандырады.

Иә, өзіұстазболыпеңбекеткенонбесжылкөлеміндеДиляраЕрікқызыныңалғанасуларыөзалдынабіртөбе. ОлжылсайынқалалықбілімбөліміменоблыстықбілімбасқармасыныңдипломдарыменҚұрметграмоталарыниеленіпкеледі. Әр жылдарыжасұрпақтытәрбиелеудегі, оларғабілімберудегіүздікжетістіктері, ҰБТ-данжақсыкөрсеткішкежеткеніүшінқалажәнеоблысәкімінің Алғыс хатынаұсынылды. 2004 жылы ҚР Білімжәнеғылымминистрлігініңжариялаған "Жыл жұлдызы” байқауыныңжүлдегерітанылса, өткенжылыминистрліктіңҚұрметграмотасыниеленді. 2006 жылы облыстық "Жыл мұғалімі” байқауыныңжеңімпазыболса. 2009 жылы үздік сыныпжетекшісітанылды. Солжылы 8 оқушысы "Алтынмедаль” иеленсе, 2 оқушысы "Үздікаттестатиегері” атанды. АлбиылтөртшәкіртіТүркияда өткен халықаралықтүрліолимпиадалардажүлделіІ, ІІжәнеІV орындардыиеленгеніжәнежоғарыдағыекішәкіртініңүздікжетістігі үшін облыс әкімінің білім беру саласының қызметкерлерінетағайындағансыйақысынаиеболды. Бұлаймақтыңбілімсаласындаөзіндікқолтаңбасыбар, ҰБТаппеляциялық комиссиясыныңтұрақтымүшесі, 2006-2010 жылдары география пәнімұғалімдері қалалық методикалықбірлестігінің жетекшісі болғанДиляраКаримованыңөлшеусізеңбегінеберілгенбағаіспетті. Оныңжетержетістіктеріде, аларасуларыдаәліалда. Өйткені, табиғатынанжаңалыққажанықұмар, өзмамандығынжанындайжақсыкөретін, шәкіртібойындағыдарыныменталантынұштаудыөзмақсатысанайтынДиляраныңұлағаттыұстаздықжолыжалғасабереді.

Жұмагүл ОРАЛБАЕВА.

МАТЕМАТИКА – ӨМІР КІЛТІ

Математикабарлықғылымныңалдыңғысапындатұрады. Қайсалададажетістіккежетуүшіносығылымныңеңболмағандаәліппесінбілукерек, әйтпесеесілеңбегіңешболарыанық. Расындадаесебіжоқадамныңжұмысыеселіболмайтындығынөміршіркінталайретдәлелдедідесекте, артықемес. Әсіресе, мынанарықзаманындаматематиканыүйреніпқанақоймай, онысүйебілсең, еліңежасареңбегіңөнімді, өзіңабыройғабөленесің. Бұлжастарымыздыңқалағанбиіктергекөтерілуінежолашады. Еліміздамығанелдердіңқатарынанкөрінуүшін, білімсапасына зор көңілбөлінуіқажеттігітуралыЕлбасыүнеміайтыпкеледі. Жастардыболашақжоғарыбілімдімаманретіндеқалыптасуынаықпалетужолындаортамектептердіңөзінде жеткіншектердіжан-жақтыбілімді, ізденімпаз, ойыұшқыр, саналы, зерек, жауапкершілігізор, қоғамталаптарынқанағаттандыратындайетіпқалыптастыруүшінбалағаәуеліматематиканыүйретуқажет. Мұныкейінгіөскінгежеткізебілуалдыңғытолқынағалардың міндеті десекте, артықемес. Бұлорайдаөзпәнінжетікбілетін, қайраулыболаттайшыңдалған, тәжірибеліұстаздыңаларорныерекшедесемартықайтқандығымемес. Ортамектептердематематикапәнінендәрісбережүріп, жаңатехнологиялардыерінбейигергентаңдаулылардыдәріптепотырсақ, қандайжарасымды. Сондай майталман жандардыңбірі – БегалыАхметов. ОлШиеліауданыныңОртақшылелдімекеніндегі № 150 орта мектебіндежоғарысыныпоқушыларынадәрісбереді.

Олмектептегіоқуүрдісініңнегізгімақсаттарыбаланыңбілімигерукезіндеойлауқабілетінқалыптастыру, соларқылытанымынкеңейтіп, шығармашылыққабілеттеріндамытуболуекендігінежетемәнбереді. ШәкірттерініңосышығармашылықдеңгейгежетуіүшінамерикандықғалымБ.Блумныңбірізбенреттелгенмақсаттаржүйесінсабағындажиіпайдаланады.

Блумныңілімінқарапайым, көпкетүсініктітілменайтарболсақ, белгілібірмақсатқажетужолындасатылыеңбекету. Яғни, ізденіс. Әуелібірсатыны, онанкейінкелесісінмеңгереотырып, біршамауақытмерзіміндебелгілінәтижегеқолжеткізуболыптабылады. Мәселен, осыәдісбойыншабілу, түсіну, қолданусонансоңбарыпталдауғакезеккеледі. Осыданбарыпбарлығынжинақтауарқылыбелгілімақсаттыңорындалуышығады.

– Әрәдістіұтымдыпайдаланғандағанабіздіңеңбегіміздіңжемістіболатыны анық. Сондықтанмұғалімніңәрбірсабағысапалыжәненәтижеліболуүшінеңалдыменсапалыжоспарқұрукерек. Ал, Блумтаксономиясыбойыншақұрылғанәрбіржоспаросымақсатқажетужолыныңкепілідепойлаймын. Математикапәнібойынша 6-сыныптаөткізілген «Оңсандар. Теріссандар» тақырыбындағысабағымадаталдаужасаптұрамын, – дейді математик оныңіс-тәжірибесінеқызығабастағандығымыздыаңғарып.

БүгінгімақаламыздатілгетиекетіпотырғанұстазБегалыАхметовтіңортамектептедәрісберебастағанынаширекғасырғатаяды. СонаутоқсаныншыжылыЖезқазғанқаласындағыпедагогикалықинституттыбітіріп, математикажәнефизикапәнімұғалімімамандығыналыпшыққалыберіүнеміізденісүстінде. ҚазіргікездеОртақшылаулындағы № 150-і мектепте мектепдиректорыныңорынбасарылауазымындаабыройменатқарыпжүр. Өзсаласынжақсыбілетінолбірнешежоғарымарапаттауларғаиеболса, биылтамашажетістіктергеқолжеткізді. Солардыңкейбірінғанаескесалсақ; «Ізденіс.kz» республикалық ақпарат-танымдықғылымижурналымен «Сырсымбаты» спортклубықоғамдықбірлестігініңұйымдастырған «Білімберудегіменойлаптапқанәдіс» аттыреспубликалықмектепмұғалімдеріарасындаөткенбайқаудажаңаәдістемелікқырыменкөрінгеніүшіндип­ломменмарапатталады. «НазарбаевЗияткерлікмектептері» ДББҰПедагогикалықшеберлікорталығыныңАлғысхатыналды. СоныменқатаролҚР "Білімберуісініңқұрметтіқызметкері” белгісініңжәне "Алтындиск” ІІреспубликалықбайқауының 3-орыниегері. БегалыбиылғыкүздеоблысәкіміҚырымбекКөшербаевтыңқолынанбілімберусаласықызметкерлерінетағайындалған 1 000 000 теңге сыйақысын алғансанаулыұстаздардыңқатарынантабылды.

Иә, «Еңбекетсең – емерсің» демекші, жоғарыдаайтылғанжетістіктербақыттыңбастамасығана, оныңнәтижесі – оқытқаншәкірттерініңертеңелүшінайтулыістерді жасағанындаеселенетүседі.

Нұрмахан ЕЛТАЙ.

Шиеліауданы.

ҰСТАЗЫ ЖАҚСЫ ҚАНДАЙ-ДЫ

Мектеп – кеме, білім – теңіз. Осынауданалықсөздіңқадір-қасиетібаршағабелгілі. Өзініңкөрген-білгеніншәкірттерсанасынасіңіруденерінбейтінұстаздарқандайсый-құрметкеделайықтыекенітағырас. «Ұстаздықеткенжалықпас, үйретуденбалаға» дегендейінадамжаныныңбағбандарымұғалімағайындардыңарқаларжауапкершілігізор. Олардыңбарғұмыры, әрбірсәтіқарбаласқатолы. Тұтастәулікәрбіршәкіртініңамандығынтілейтінідежалғанемес. Өзініңотбасы, перзенттерініңжетістігіменқатар елдің баласыныңтабысынашынниетіменриясызшаттанатындаосықауым.

Әлия Орынбасар білік-парасаты­мен, кәсібишеберлігіменкөпшілік­кетанылғанжан. Өзініңұзақжылғыұстаздықжолынданебірбиікбелес­тер­дібағындырды. НақтыкезеңдеҚазалықаласындағыҒаниМұратбаеватындағы №17 орта мектепте химияпә­ні­нен дәріс береді. Оқушыкүніңізде қуақы балалардың «химия қиын, ашидымиың» деген әзіл-шыныаралассөзінестігеншығарсыз. Өмірдеолайемессынды. Барынтасымендайындалса, сабақтыңнашарыболмайдыекен. ОныбіздіңбастыкейіпкерімізЖақсылықтыңӘлиясыталайдәлелдепжүр. Әріжеміссіземес. Ендешемақтаулыұстаздыңбағындырғанбелесінебіргешолужасайықшы.

ӘлияОрынбасарова – еліміздіңіргелібілімордасыҚазақмемлекеттікқыздарпедагогикаинститутыныңтүле­гі. Оқушыларғасапалыбілімберу­дегіозаттәжірибесіоблыстықкадр­ларбіліктілігінарттыруинститутытарапынанзерттеліп, «Сабақтал­дау­дыңтүрлері» аттыәдістемелікқұралыбасылымғаұсынылды. Об­лыс­тықпәнбірлестігініңмүшесі. Об­лыс­тықғылыми-практикалықкон­фе­ренцияда «Жекетұлғанықа­лып­тастырудаоқытудың «УӘЖ» педа­гогикалықтехнологиясыныңмаңы­зы» тақырыбындағыбаяндамасыжинаққаенді. Ұстаздыңмерейліжолыжалғасаберді. Химия-биологияпәнімұғалімдерініңқабілетінарттырумақсатындаөткізілгенаудандық «Үздіксабақ – 2010» байқауында же­ңім­паз, облыстажүлдегератанды. СоныменқатарӘлияқабілет-қарымымолқаламиесі. Оныңреспубликалықғы­лыми-педагогикалық «Білімкілті» журналындажарияланған «Пәнаралықбайланыс, оныңортамектептесапалыбілімберудегімаңызыментәрбиежұ­мысынжетілдірудегіқызметі» аттымақаласыкөпшіліктарапынанжоғарыбағаланды. Оғанқоса «Химиямектепте» журналындағы «Көміртегіелінесаяхат» тақырыбындағышығар­ма­шылықсабағыбаршаныелеңеткізді. Әлияныңсабағымән-мағынасымен, тақырыпаясыныңауқымдылығыменерекшетартымдыөтедідеседіоныңәріптестері. Өңшеңбіліктіұстаз­дар­дыңбасынқосқанкелелікеңестетопжаруоңайғасоқпайды. Әлияосындайасуданасты. «Галогендер» дегенсабағыоблыстықсеминардаерек­шеәспеттелді. ОблысәкімініңАл­ғысхатыниеленді. Үздіксізіздену, жа­лық­пайеңбектенуӘлиянышыңғашы­ғар­ды. Шыңғашығарғаныемейне? Миллионерұстаздардыңқатарынақосылды. Талпынғанныңталабытау­дайекендігіне, бақыттыңқұсыадалеңбектенгенгеқонатындығынаөзгелердіңкөзінжеткізді.

Шәкіртсіз – ұстазтұл. БұлреттеӘлияныңбағыжанды. Оқушыларыаудандық, республикалықпәнолим­пиа­даларыныңжеңімпазытанылды, алтөртбірдейшәкіртіхалық­ара­лықолимпиададатопжарды. Мәселен, шәкірті, аудандық, облыс­тықолимпиадажүлдегеріАйзатЖа­рымбетоважоғарыоқуорнынагрант­­пенқабылданды.Үздікшәкірттәр­бие­легенӘлияболсауниверситетректорыныңмарапатыналайықдептанылды. Келесіжылыозатұстаз «Атабаевтағылымы» республикалықпедагогикалықоқудаүздікбаяндамасымендарашықты. Шығармашылықсабақтары, баяндамаларымұнанкейінде «45 минут» республикалықсайттакөрерменменқауышты. Жылсайыноқушыларыпәндіколимпиадалардаелдіңықыласынабөленуде. Елболашағы – біліктішәкіртқолында. Ендешежүзденжүйрік, мыңнантұлпаршығатынөрендердіңбапкерінеақжолтілейік.

Жұмабек ТАБЫНБАЕВ.

Қазалы ауданы.

ЖЫЛДАР ЖЕМІСІ

Белгіліжетістіккежетуүшінаянбайтертөгугетуракеледі. Әсіресе, балатәрбиесіндегіұстаздықжолындакездейсоқсәттіліктерболақоймайды. Өмірғойенді, басшыларменжақсықарым-қатынас, сөзінсөйлейтінүстемдеубіреудіңболуыкісініара-тұратөргешығарғанымен, бұлетпентерініңарасындағыжел-құзсекілдіасакөпжелпінтеқоймасыанық. Алшынталанттың, жақсымаманныңеңбегіуақытшакедергілергекептелгенімен, түбібіржарыққашығары, жұртшылықтыңіштеймойындауыоныбиіктергекөтереді. Ауданорталығындағы №3 мектеп-интернатындабиологияпәніненсабақберетінСәулеОрынхановаоблысәкімініңқолынанбірмиллионтеңгесыйақыалғанкездеәріптестеріде, тілеулестеріде, тіптенбәсекелестерідеоныңеңбегіменталантынмойындағанеді. Тіпті, бірата-ана: – Шырағым, мерейіңніңөскендігі, зорқұрметкеиеболғандығыңқұттыболсын! Немереміздіңөзіңнендәрісалатындығынашаттанып, көрші-көлемге, ағайын-туысқабіздіңбаланыңмұғалімі осындай депмақтандық, – деді шын құптағанынбілдіріп. Бұлрасындакөптіңтілеуі, сенімініңбелгісіемеспе?! МектепдиректорыЛәззаттапедогогикалықкеңестеоныңжетістігінасыраайтып, өзгемұғалімдердіңдеосындайқұрметкеиеболуғамүмкіндігібарлығынжеткізді.

Иә, жұрттыңризалығынаиеболуқиынныңқиыныкөрінеді, әсіресе, мынандайжетістіктенсоңтіптенжауапкершіліккүшейемедепқалды. Өйткені, үлгіалғысыкелетіндерде, сынайқарайтындардакөптіңарасынаншығыпжатады. Сондықтанатақтыпедагогтың «45 жыл мұғалім болсаңда, 45 минутыңды ұмытпа!»дегенқағидасынасалып, күнделіктісабағынабұрынғыданекіеседайындалатынболды. Бүгінгікүнгіжоспарлысабағы «Органикалықдүниеніңэволюциялықдамуы» депаталады. Бұлжаратылыстануғылымындағыөзектідеөміршеңтақырыптардыңбірі, сондықтандатекоқулықтағыжағдайдығанабаяндапқоймай, онытіршілікпенбайланыстырадәрісберуүшінкүнделіктіүйшаруасынбітіргенсоң, тағыдабірерсағатартықдайындалуынатуракелді. Кейдекітаптардыңпарақтарынаударыстырып, осылайұзағырақотырыпқалатынкездерібар, сондайкездеріатасыЖүнісқарияның: «қарағым, демалсаңшы, ертеңгіжұмысыңдашаршайсың», депжанашырлықтанытатынынбақыттысәттерінебалайды. ШәкірттеріӘсемЖанасбаеваменӨміржанМейрамбаев, ҒалымжанИбрагимовжәнеШайырІлиясов, МадинаҚарақбай, НұргүлЖамшитбірнешебайқаулардажүлдеменоралды. Солсекілді үстіміздегіоқужылында «Сократ» халықаралықғылымижұмыстарсайысыныңқорытындысыбойынша 9-сыныпоқушысыАйданаӘбді­ғаппарІІІорыналса, осысайыста «Жассарапшы» номинациясыбойыншаЖұлдызМырзаханжәнеГүлмаралЫсқақжүлделіІІорыналыпкелді.

СәулеОрынханова – 1991 жылы Жаңақорғанауданындағы №51 мектепті ерекше аттестатпенбітірді. Ал 1995 жылы Қорқыт атаатындағыҚызылордапедагогикалықинститутынжаратылыстану-экологияфакуль­тетінбиология-географиямаман­дығыбойыншаүздікдип­ломментәмамдады. Соданберідеонтоғызжылөтіпті. Мынакездейсоқтыққақарасаңызшы, № 51 мектепте осы білімордасыныңбеделдіұстазыХалиманыңқолындабілімалса, жоғарыоқуорнынбітіріпкелгенсоң, аудандықбілімбөлімініңмеңгерушісіқызметіндегісолапайыныңжарыЖұманағайы­ныңқолынанжұмысқатұрғандығыжөніндебұйрықалды. Бұлжағдайдыжасмамансоныкездесәттіліккебалағанеді, міне, мерейінасырғанжетістіккеқолыдажетті, жылдаржемісітәттілігінбайқатты. Ол "Үздікавторлықоқу-әдістемеліккешен-2011”сайысыныңжеңімпазы, республикалық, "Үздікслайд-2013”сайысыныңІІІорыниегерітанылса, биылреспубликалық "Ұлағаттыұстаз” сайысындаІІІорындыиеленді.

– Білімсаласынамемлекеттарапынанжасалыпжатқанқамқорлықтарға ризамыз. Біздіңміндетіміз – сапалыоқытуменшәкірттеріміздіңотаншылболыпөсуінебағытберу. Осытұрғыдаеңбекетіпжүргенәріптестерімкөп. Соларменбірге, сенімбиігіненкөрінугеатсалысамын, – дейді Сәуле қашанғықарапайымдаақжарқынкейіпте.

Н.НАЗЫМХАНҰЛЫ.

Жаңақорғанауданы.