Сыр бойы

Ежелгі дәуірлерден бері ұлт, мемлекет мүддесі туралы әлем ойшылдары мен мемлекет, қоғам қайраткерлерінің сұхбаттары адамзат баласының асыл ой-қазыналарының бірі ретінде ұрпақтан ұрпаққа жетіп келеді. Оның сыры сұхбатта айтылған ой-пікірлердің әлемдік өркениетте және адамзат тарихында алар орнының ерекшелігінен болса керек. Тәуелсіздік тарихында Елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың халыққа арнаған Жолдаулары мен ғылыми-публицистикалық еңбектері ғана емес, ел болашағы мен ұлт тағдырын сөз еткен мақалалары мен сұхбаттарындағы кемел ойымен зиялы қауым мен жұртшылық арасында ерекше ілтипатқа бөленіп келеді. Осындай ой бөлісулердің арасында Ұлытау сұхбатының орны ерекше болып отыр.

Елбасыбұқаралықақпаратқұралдарындажарияланғанәрбірмақаласыменсұхбатытәуелсізқазақмемлекетініңжарқынболашағынабағытберетінтарихи-саясимәніжоғарыбағдарламаретіндеқабылданыпкеледі. ҚазақтыңқасиеттіөлкесіҰлытаутөріненбергенұлағатындадаелдіңәлеуметтік-экономикалықжағдайыменкелешегі, ұлтымыздыңруханиқұндылықтарытуралыөреліойыменбөлісті.

Тәуелсіздіктарихындағыасамаңыздыстратегиялықжобалардыңбірі «Жезқазған – Бейнеу» және «Арқалық – Шұбаркөл» теміржолмагистральдарыныңтұсаукесерінеарнайыбарғанЕлбасы «Хабар» телеарнасыныңжурналисіменойбөлісеотырып, аталғанжобаныңеліміздіңәлеуметтік-экономикалықдамуындағымаңызыныңасазорекендігінайтакеліп, Жезқазғанкенішінигерудіңалдағы 20-30 жылға арналған бағдарламасынатоқталыпөтті. Бұлшынмәніндееліміздіңиндустриялық-инновациялықдамустратегиясынажоғарықарқынберетінмаңыздыжоба.

ЕлбасыАлтайданАтырауғадейінкеңдалағаиеболғанқазақтардыңатадәстүріменәдет-ғұрпында, тілінде, діліндеешқандайайырмашылықтыңболмауынбіздіңбағажетпесруханибайлығымызретіндеатапөтті. «Отандеген – үлкенұғым», – деп отаншылдыққасиеттіңөзтарихыңадегенқадірменқұрметтенбастауалатындығынаерекшемәнберді.

Мемлекетбасшысысақдәуірі, үйсін-қаңлыкезеңіжөніндеде, көктүріктертуралыдаөзініңұлағаттыойларынтүйіндейотырып, солтарихтанқорытындышығарукеректігіжөніндеайтты. Сондықтанбүгінгіталап – жастарғаата-бабаеңбегініңжемісіретіндегіқазіргітәуелсіздікжағдайындағыхалқымыздыңтиянақты, баяндытіршілігімізденқорытындышығарып, тарихтақазақелінМәңгілікЕлетіпұрпақсанасынаорнықтырудықадапайтты.

Сұхбаттағыойлардыңбірі – дінмәселесі. М.Әуезов: «Абайдыңдіні – сыншылақылдыңдіні», – деп ұлы ойшылдыңдінгедегенкөзқарасынаәділәріғылымитұрғыданбағабергенболатын. Біздіңдінұстануымызғажәнеоныңқоғамдағырөліне, жастардыізгілікпенимандылыққатәрбиелеудегімаңызынабайланыстыЕлбасыдаөзініңсыникөзқарасынбілдірді. Ұлттықсалт-дәстүрменәдет-ғұрыптың, ділмендінніңкөркемэнциклопедиясынаайналғанМ.Әуезовтің «Абайжолы» роман-эпопеясындағыҚұнанбайдыңқажылыққабарғансапарынескесалаотырып, Елбасыдінұстанудыңарменжантазалығыарқылыкелетіндігінфилософиялықтұрғыдантүсіндіріп, ерекшетебіреніспенойбөлісті.

Тіл – тіріорганизм. Оныңқоғаммен, заманменбіргежаңарып, жасарыпотыруызаңдықұбылыс. ОсыреттехалықаралықтерминдердімемлекеттіктілгеаударумәселесінебайланыстыайтылғанПрезидентпікірініңмәніжоғары. Елбасымыздыңқалыптасқантерминдердіңорнынаөзгетілдерденсөздералуарқылыанатіліміздішұбарлауөзтілімізгенемқұрайлықарауекенінжанашырлықпенескертті. Жаһанданукезеңіндеәлемдікөркениеткетілдердіңинтеграциялануындақазақтілінғылымментехниканыңтілінеайналдырудыңмаңыздылығынатоқталды. Соныменбірге, ҚазақстанРеспубликасындатілмәселесініңконституциялықмәртебегеиеболғанынжәнеқазақтілініңмемлекеттіктілретіндежалғызтілболыпбекітілгенінайтаотырып, бәсекегеқабiлеттi ұлтболуүшінбірнешетілдімеңгерудіңмаңыздылығынатоқталды. Қазақстанбүгіндеәлемдікбілімкеңістігіненлайықтыорыналуғабағытталғанмемлекеттіксаясатжүргізуде. СондықтанЕлбасының «үштұғырлытiл» саясатыәлемдікинтеграциядантуындағанқажеттілікдепбілуімізқажет. ЕлбасыныңбастамасыменжасалғанҚазақстанРеспубликасындабілімберудідамытудың 2011-2020 жылдарға арналған Мемлекеттікбағдарламасынасәйкесбүгіндееліміздегібалабақшаданбастапмектепжәнежоғарыоқуорындарындакөптілдібілімберукезең-кезеңменжүзегеасуда.

Бүгінгітаңдаәлемдебірқатархалықаралықэкономикалықбірлестіктербар. Бұлбірлестіктердемемлекетаралықэкономикалықынтымақтастыққалыптасқанжәнехалықпенмемлекетөмірініңбарлықсалаларытолығыменинтеграцияланған. БүгіндеЕуропадатұратынхалықтарүшінкеден, шекаракедергісідегенұғыммүлдежоқ, текәрмемлекетөзініңұлттыққауіпсіздігінқамтамасызететінконституциялықнормаларыбар.

Кезкелгентәуелсізмемлекетгеосаясикеңістіктеөзініңорныналаотырып, көршімемлекеттерменәріптестік, достыққарым-қатынасжасайды. Жекедамуэкономикалықжағынанқаймемлекеткедетиімсізболатыныбелгілі. СондықтанҚазақстанныңболашақтаеңалдыңғықатарлыдамығанмемлекеттерқатарындаболатынынескереотырып, посткеңестікелдербасшыларыарасындаЕуразиялықэкономикалықодаққұрудыңасақажеттілігінкемеңгерлікпенкөребілгенЕлбасымыздыңбастамасыменқұрылғанаталмышодақ 2015 жылдың басынан жұмысынакірісетінболады. ЕлдіңболашағыүшінқұрылғанбұлодақтыңтиімділігітуралыН.НазарбаевҰлытаудабергенсұхбатындасаралапайтыпберді.

«ЕгерҚазақстанныңтәуелсіздігінөзқолыменжасап, қызғыштайқорғапкележатқанқазақболса – соныңбіріменмін… Меніңарманым, ойым – ҚазақстанныңМәңгілікЕлболуы». Бұл – Елбасымыздыңелінеңселіордағаайналдырсамдегенперзенттікарманы. Осыармандыжүзегеасыружолындааянбайеңбекету – әрбірқазақстандықтыңазаматтықборышы.

Қылышбай БИСЕНОВ,

Қорқыт ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университетінің ректоры, профессор.