Сыр бойы

 «Ел басына күн туса, ер етікпен су кешер» дейді халқымыз. Басынан өткесін, көзімен көргесін айтқан. Небір нәубетпен бетпе-бет келген қазақ едік. Соның бәрінде бір үйден өргендей, бір киім кигендей бірлікпен жеңгенбіз. «Бір жеңнен қол, бір жағадан бас шығарайық» деген нақыл – сол кезден қалған ұран.

Бүгін де еліміз барша әлем жұртымен бірге қиын сынақты басынан өткеріп отыр. Осы қиындықта ел мүддесін арқа­лап еңкейіп, қара терін үгіп жүрген азаматтардың алдыңғы қатарынан дәрігерлер көрінді. Олар дәл осы кезеңде «ақ же­лең­ді абзал жандар» деп халық берген ат пен мақтауын тағы бір ақтады.

Өткен ғасырдың 60-70-ші жылдары ел-жұрт дәрігерлерге алғыстан басқа айтпайтын, олар­ды құтқарушысындай көре­­­тін. Кешегі 90-шы жылдар тұсы­нан бас­тап көпшіліктің дәрі­герлерге деген сенімі аза­йып, теріс көзқарас пайда болғаны жасырын емес. Оның көптеген факторлары бар. Мысалы санитарлық-эпи­демиологиялық қызмет пен денсаулық сақтау саласы екі бөлініп тасталды. Бұлардың бірі – індеттің ошағын анықтап, екіншісі емін жүргізетін егіз сала. Бұрын бас эпидемиолог деген болатын, бүгін ол да жоқ.

Айтып отырған алпысыншы жыл­дары – Сібір язвасы, холера, безгек, оба деген жұқ­­палы аурулар асқынып тұрды. Міне, сол қауіптің белор­тасында басын бәйгеге тігіп жүр­ген дәрігерлер болатын. Соның бәрі ұмытылғанда дәрі­герді дәлдүрішке айналдырып, тіпті олардың қызметін әр жер­де суретке, бейнежазбаға түсі­ріп, іс-әрекетінен ілік іздеу­ші­лердің көбейіп кеткенін көріп, жүрек сыздады. Енді, міне, астамшылыққа берілген сол адамдар дәрменсіз күйге түс­кен шақта дәрігерді мойындап, оның жанқиярлық еңбе­гінің құрметке лайық екенін түсінді.

Дәрігердің атқаратын мін­детін өзі жанып жатса да, жан-жағына жарығын түсіретін шамға теңеуге болады. Ұлы Отан соғысы кезіндегі деректерге ден қойсақ,  дәрігерлер оқ пен оттың ішінде тұншыққан ауыр жаралылардың 72 процентін қайта сапқа қосқан. Сол әкелеріміз бейбіт күнге же­тіп, ұрпақ таратып, ұзақ өмір жасады. Кеңес Одағының мар­шалы Иван Баграмян кезінде: «Дәрігерлердің майдан даласындағы образы гума­нитар­лық ерліктің шыңы болды» деген екен.

Кеше осы індет есіктен енгенде тұмау-сымау ғой деп, кең­қолтықтыққа салынып, қыз ұзатып, келін түсіріп жүре бергеніміз шын. «Майдасыз ірі болмайды, бірінсіз бірі болмайды» дегендей, тымау-сымау дегеніміздің соңы қандай салдарға әкеліп тірегенін көріп отырмыз. Қазір біздің облысымыз індеттің таралуы жөнінен халқының санына шағып есептегенде республика бойынша 2-ші орынға шықты.

Құрметті Сыр елі, әрнәр­сеге абай болайық, дәрігер­лердің айтқан талабына ден қояйық. Дәрігер қашан да халық­тың қасында. Оны тарих­тың өзі көрсетіп келе жа­тыр. Дәрігерлер бүгін де ел-жұртымен бірге, олардың саулығы мен амандығы үшін қызығын тәрк етіп, жігерін сарп етіп жұмыс үстінде жүр.

Сөз басында айтқанымдай, бәлекетті бір жеңнен – қол, бір жағадан бас шығарып жеңейік!

Асылбек ТОҒЫЗБАЕВ,

ҚР Денсаулық сақтау саласының үздігі,

«Құрмет» орденінің иегері.