Сыр бойы

Ел Президентінің  жыл сайынғы Қазақстан халқына арнаған Жолдауларында  тұрғындарға мемлекеттік қызмет көрсетудің сапасын арттыру арқылы азаматтардың мемлекеттік органдардың қызметіне деген сенімін көтеру  маңыздылығын ерекше атап көрсетіп келеді. Мемлекеттік қызмет көрсету сапасы – мемлекеттік қызметшілер жұмысы тиімділігінің басты көрсеткіші болатынын және ол мемлекеттік тұтынушы ретінде халыққа тікелей бағдарлануы тиістілігін айқындап берді.  Елбасының  айқындап берген  тапсырма, міндеттеріне сәйкес, 15.04.2013 жылы «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Заңы қабылданды. 

Қабылданған Заң  талаптары көрсетілетін мемлекеттік қызметтер бойынша жаңа көзқарастарды қалыптастырып, негізінен қызмет алушы  және азаматтардың құқықтары мен мүдделерін қорғауға бағытталған. Сонымен қатар, мемлекеттік  қызмет алушы көрсетілген қызмет сапасымен  қанағат тұтпайтыны, шағымдар болатынына байланысты,  олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мақсатында Заңда көрсетілетін мемлекеттік қызмет түрлеріне шағым беру тәртібіне қатысты нормалар енгізілген. Ал мемлекеттік қызмет көрсетудің сапасына бақылау жасау мен оны бағалау ҚР Мемлекеттік қызмет істері агенттігіне және оның аумақтық құрылымдарына берілген. Яғни, уәкілетті органға қызмет беруші мен қызмет алушыға қанағаттанбау себебін анықтауға бағытталған кешенді  зерттеулер жүргізу, мемлекеттік органдар  тарапынан мемлекеттік қызметтер көрсетілу заңнамасын сақтамау, уақытылы бақыламау мен қызмет алушылардың шағымдарын толық әрі уақытылы қанағаттандырмау себептерін зерттеу жұмыстарын жүргізу міндеттелген.

Заңның 7-бабының 7-тармағы мен  29-бабының талаптарына сәйкес, уәкілетті органға жеке тұлғалармен, коммерциялық емес ұйымдармен мемлекеттік қызметтер көрсету мәселелері бойынша өзара іс-қимыл және ынтымақтастық жөніндегі қоғамдық кеңестерді құру, жеке тұлғалар, коммерциялық емес ұйымдардың өз бастамалары бойынша мемлекеттік қызметтер көрсетудің сапасына қоғамдық мониторинг жүргізудің тәртібін белгілей алатыны  көзделген. Осындай мақсатта ҚР Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Қызылорда облысы бойынша департаменті жанынан құрылған жеке тұлғалармен, коммерциялық емес ұйымдармен мемлекеттік қызметтер көрсету мәселелері бойынша өзара іс-қимыл және ынтымақтастық жөніндегі құрылған қоғамдық кеңесі өзінің қызмет қағидасына сәйкес жұмысын  атқаруда.

Қоғамдық кеңестің негізгі құзыретіне көптеген міндеттер кіреді. Белгіленген функцияларды жүзеге асыру, өзара іс-қимылдарды қалыптастыру, өңірімізде мемлекеттік қызмет көрсетудің сапасын жақсартуға үлес қосып жатқан қоғамдық кеңестің осы күнге дейін 4 отырысы өткізілді. Отырыстарда үкіметтік емес ұйымдармен мемлекеттік қызмет көрсетудің сапасын анықтау мақсатында, жүргізілген мониторинг қорытындылары қаралып, бірнеше сала басшыларының хабарламалары тыңдалды. 

Қандай да бір қызметті, шараны бастамас бұрын оның жай-күйін,  орын алып жатқан кемшіліктердің себеп-салдарын біліп алу – көп жағдайды аңғартуға, соған сәйкес жұмыстар атқаруға септігін тигізері анық. Көп жұмыстарға халық сыншы және олардың көзқарасын біліп отыру – бүгінгі күннің талабы. Осыны ескерген департамент-тәртіптік кеңесі қоғамдық сауалнамалардың өңі¬рімізде бірнеше тақырыпта өткізіліп тұруына мұрындық болуда.  2013 жылы бірнеше тақырыпта сауалнамалар жүргізілсе, оның ішінде әр тоқсан сайын  Қызылорда облысының тұрғындарына мемлекеттік органдар тарапынан  көрсетіліп жатқан қызметтердің  сапасын анықтау мақсатында 4 мәрте әлеуметтік сауалнамалар өткізілді, олардың нәтижелері тәртіптік кеңес пен департамент жанындағы қоғамдық кеңестің отырыстарында талқыланды. 

Мәселен, қоғамдық құрылымның әр саласын қамтитын 18 жастан жоғары 350-ге жуық облыс тұрғындары пікірлерін білдірсе, бұл облыстың 7 ауданы мен орталығын қамтыды. Оның ішінде, көрсетіліп жатқан мемлекеттік қызметтердің сапасын анықтауға қойылған сауал нәтижелері бойынша респонденттердің әрбір 3-сі мемлекеттік қызметкерлердің қызметіне және қызмет алушылармен қарым-қатынасын, әрбір 4-сі азаматтармен қызмет алудың толықтығы мен сапасын жоғары деп бағаласа, сәйкесінше, респонденттердің әрбір 3-сі қызмет сапасы, әрбір төртіншісі мемлекеттік қызметшілердің қызмет алушылармен қарым-қатынасын орташа деп бағалаған.

Керісінше, мемлекеттік қызметшілердің қызмет алушылармен қарым-қатынасын және қызметтерін төмен дейтіндер 7 пайызды, қызметтің сапасын төмен дейтіндер 6 пайызды, қызмет алудың толықтығын төмен дейтіндер 4 пайызды құраған. Департамент-тәртіптік кеңесі сауалнамалардың қажет екенін ескерте отырып, тиісті органдарға оны кеңінен, жан-жақты  жүргізу жайлы ұсыныстар берді.

Халыққа қызмет көрсету орталықтары – сапа мен уақыт үнемділігін,  қызметтердің қолжетімділігін басты қағидатына айналдырған  мекемелердің бірі ХҚКО арқылы көрсетілетін қызметтердің түрі уақыт өткен сайын ұлғайып келеді. Нақтырақ айтсақ, 2013 жылы 145 қызмет түрі көрсетілсе, 2014 жылы  ХҚКО арқылы көрсетілетін қызмет түрі ұлғайып, барлығы 171  мемлекеттік  қызметті құраған. Кедергісіз қызмет көрсету мақсатында, бірыңғай электрондық кезек енгізіліп, қызмет талон арқылы көрсетілсе,  әр азаматтың ХҚКО-ның қызметкеріне сенсорлық монитор арқылы «жақсы», «қанағаттанарлық» және «нашар» деген баға беруіне мүмкіндік жасалған. Қызметтердің көбі ХҚКО арқылы көрсетілгендіктен, олардың қызметінің одан әрі   жақсы дәрежеге қойылуына департамент-тәртіптік кеңесі барынша қолдау көрсетуде. Мемлекеттік қызметтің сапасын қалыптастыру  үлкен жауапты мәселе болса, оған мемлекеттік органдардан бөлек, үкіметтік емес ұйымдардың  да  қосып жатқан үлестері көп. Бұл мәселе бір жүйеге келіп жатса,  азаматтардың тиісті қызметтерді еш кедергісіз алуларына мүмкіндіктер жасалады. 

«Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» Заңының 11-бабында облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдарының, қаладағы аудандар, аудандық маңызы бар қалалар, кенттер, ауылдар, ауылдық округтер әкімдеріне берілген құзыреттер ішінде мемлекеттік көрсетілетін қызметтер стандарттары мен регламенттерінің қолжетімділігін, көрсетілетін қызметті алушылардың мемлекеттік қызметтер көрсету тәртібі туралы хабардар болуын қамтамасыз етеді. Көрсетілген қызметті алушылардың бұзылған құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қалпына келтіруге бағытталған шараларды қолданатыны айқындалған. Яғни, қызмет көрсететін әрбір органда өзінің стандарттары мен регламенті жайлы ақпарттар көпшіліктің назарына көрнекі жерге ілінуі қажет және қажетті ақпаратты қызмет алушы мүлтіксіз алуына мүмкіндіктер жасалуы керек.

Егер осындай талаптар орындалмай жатқан болса,  ол жайлы облыстағы уәкілетті орган – мемлекеттік қызмет іс¬тері жөніндегі облыстық департаментіне хабарлауға, шағым білдірулеріне болатынын көпшіліктің назарына жеткіземіз. Бұл ретте департамент басшысы-тәртіптік кеңесі төрағасының жеке электрондық tgs1970@mail.ru мекен-жайына, департаменттің 70-01-68, 70-01-56 сенім телефондарына хабарласуға болатынын хабарлаймыз.