Сыр бойы

Осыдан екі жылдай бұрын Қызылорда қаласында саятшылықтан республикалық «Ең алғыр қыран–2012» турнирі өткізілген еді. Бұл шара ұлттық өнерді ұлық еткен өнегелі істің бірі болды.Тоқсаныншы жыл­дардың орта шенінде Қазақстанда саят­шылыққа қайта бет бұра бастағанын ай­тады. Осы мақсатта арнайы федерация құ­рылған. Соның нәтижесінде елдің ара­сында құсбегілік өнер қанатын кеңге жа­йып келеді.

Алматы облысында «Жалайыр Шо­ра» құсбегілік мектебі тұсауын кесті. Елімізде құсбегілік өнерді дәріптеп, оның жүйелі жұмыс жасауына «Бүркітші» және «Қыран» федерациялары ұйтқы болып отыр. Жанашыр жандардың қолда­уымен ұлттық спорт түрлері қауымдастығы құ­рылды. Осының арқасында құсбегілік спорт түрінің біріне айналып, арнайы ере­жесі түзілді. 

Алты жыл бұрын біздің бүркітшілер Англияда өткен әлемдік құсбегілер ода­ғының дүниежүзілік фестиваліне барып қайтты. Бүгінгі күні аталмыш одаққа жер-жаһанның 80-нен астам мемлекеті мү­шелікке енген. 

Тарихшы-этнограф Данияр Жексенбіұлы «Ру­хы мықты адам қыран құстың тілін тү­сіне алады. Мәселен, зеңгір көкте сам­ғайтын бүркіт рухы жоғары адамға ба­ғынады. Әлемде құсбегілік өнерге бет бұрған жұрт баршылық.

Бір қызығы, олар­дың ешқайсысы біздей бүркіттің ба­б­ын біле бермейтініне көзім жетті. Қа­зе­кем аңшы құстарды үш топқа бөліп қа­райды. Алғашқысына бүркіттің Алатау ақиығы, Алтай мұзбалағы, Дала және құм бүркіттері жатады.

Екіншісі, сұңқар тобына ителгі, лашын, күй­кен­тай, тұрымтай жатқызылса, үшіншісінде қар­шыға мен тұйғын бар» дейді. 

Аталмыш жарыста Сыр өңірінің намысын қорғаған құсбегі Ерболат Әлиев «Соңғы 20 жылдан астам уа­қыттан бері құсбегілік өнерге ден қойып жүр­мін. Алғашқыда бүркітті қолға үйреттім, Қазір қаршыға баптап жүрмін. Шынын айту керек, бүркітті ба­ла­пан кезінен баптау керек. Өкініштісі, бұл құс қазір біздің жерде ұя салмайды» деді.