Сыр бойы

Әлемді жайлаған індет бүкіл адамзатты дүр сілкіндірді. Еліміздегі аймақтардың карантинге жабылуы, жұмыстың тоқтауы, қоғамдық шаралардың кейінге шегерілуі – бәрі күтпеген жаңалық еді. Ал, ең үлкен өзгеріс – мектептердің қашықтан оқытуға көшуі. 

Бүгінде бұл жүйе бойынша облыста 293 мектепте 161 779 оқушы қашықтан оқытылып жатыр. Оның ішінде 46 про­центі қолжетімді интернет плат­формалары арқылы, 54 проценті телеарналар арқылы білім алуда. Сондай-ақ, ұстаз бен оқушылар арасындағы  кері байланыс электронды поч­­та, электронды күнделік, Whats­App мессенджері, ұялы және стацио­нарлық телефон аясында  да  жүргізілуде.

– Қашықтан оқыту Білім және ғылым министрлігінің бұйрықтарына сәйкес ұйымдастырылуда. Бұлай жұмыс жасауда пе­дагогтардың жинақтаған тә­жірибесі жоқ болса да, мұға­лімдерге цифрлық білім беру ресурстары, электронды оқу­лық­тар, электронды журнал жүйелері таңсық емес. Қазіргі уақытта мұғалімдердің де жұ­мысы көбейді. Сондықтан оқу­шылар мен ата-аналар да түсіністікпен қарап, өз үлес­терін қосуы қажет деп ой­лаймын, – дейді облыстық бі­лім басқармасы басшысының мін­детін атқарушы Бағдат Бер­дәулетов.

Қазіргі сәтте сабақ  қолже­тімді интернет платформаларды пай­далану,  телесабақтар, қол­ма-қол тап­сыр­маларды жеткізу тәсілдерімен өткізілуде. «Бала­пан», «Еларна» теле­арна­ла­рынан көрсетілетін сабақ­тарға  өңірде  90525 оқушы қа­ты­суда. Ал Kundelik.kz, Bilim­Land, Daryn. Online платфор­ма­ларымен 71254  оқушы қамты­луда. Электронды күнде­лікті қолдануға мүмкіндік бол­ма­ған жағдайда ұстаздарға қа­ғаз журнал пайдалануға рұқ­сат етілген. Бұл ретте, мектеп ди­ректоры тарапынан педагог­тар­дан артық есеп сұрауға да тыйым салынған. 

Аймақта, мұнан бөлек, ин­тер­нет және ұялы байланысы жоқ   25 шалғай елді мекен бар. Білім басқар­масының мәлі­ме­тіне сүйенсек, мұнда­ғы  2646 оқушы телесабақтарды көру арқылы білім алады. Оқушы­ларға тапсырмаларды жеткізу және орын­далған жұмыстарды қайта жинау мектептер тара­пынан ұйым­дас­ты­рыл­ған.  Сон­дай-ақ, оқушы саны 80-ге жуық­тайтын шағын жинақ­тал­ған  22 мектепте 1813 бала да дәл осы тәсілмен оқуда. Демек,  облыста  дәстүрлі оқыту бойынша шағын жинақ­талған мектептер жұмыс жасап жатқан жоқ.

Сонымен бірге, елімізде «Qazaqstan» ұлттық арнасынан 1-6 сыныптардың телесабақтары  жер­гілікті уақыт бойынша са­ғат 7.00-10.00 аралығында көр­сетіле бас­тады.  Бұл ретте, бас­тауыш сынып оқушыларына телесабақтарды көру ыңғайлы болуы үшін жергілікті «Qyzylorda», «Qoǵam TV» телеарналары да сағат 13.20-15.00 аралығында сабақ­тарды  қайталап беруде.

– Негізінен телесабақтар 1-11 сынып­тардың оқу пәндері бо­йынша әр сабақ 10 минуттан аптасына 5 күн жүргізіледі. 1-2 сынып – 7 пән, 3-4 сынып – 8 пән, 5-6 сынып – 10 пән, 7-11 сынып 14 пәннен аспайды. Оқыту процесін ұйымдастыру барлық мектеп үшін қатаң бекітіліген дәстүрлі кесте бойынша емес, икемді, жеке кесте арқы­лы өткізілуде. Әр күнге беріл­ген оқу тапсырмаларын оқушы­лар ыңғайлы уақытында орын­дай­ды. Әрі тапсырманы алу әдістері мен құралдары оқу­шы­лардың мүмкіндігіне қарай таңдалуда. Оған қоса ата-аналардан оқушылардың тап­сыр­ма­лар­ды орындауын фото-бейне арқылы растауын талап етілмейді, – дейді Б.Бердәу­летов.

Қашықтан оқыту бары­сын­да оқу­шы­лардың оқу же­тіс­тік­терін бағалау 2 мәрте өтеді. Бөлім бо­йынша жиын­тық бағалау 4-8 мамыр аралы­ғында болса, тоқсан бойынша жиынтық бағалау  18-22 ма­мырда өткі­зіледі. Бұл ретте «Өзін-өзі тану», «Көркем ең­бек», «Музыка», «Дене шы­нық­тыру». «Кәсіпкерлік және бизнес негіздері», «Графика және жобалау», «Қоғам және дін» пән­дері бойынша жиынтық бағалау өткі­зіл­мейді. Айта ке­терлік жайт, осы оқу жылында  9, 11 сынып оқушылары мем­ле­кеттік қорытынды аттестаттау немесе мемлекеттік емтихандар тап­сыр­майды.  Қорытынды баға тек тоқ­сандық және жылдық бағалар негі­зінде қойылады.

Ал жаз айында өткізілетін ҰБТ уақыты әзірге өзгеріссіз. Тестілеуді өткізудің форма­тында да өзгеріс жоқ. Түлектер былтырғыдай 5 пән бойынша 120 сұрақтан тұратын тест тапсырып,  ең жоғары 140 балл жинай алады. ҰБТ-ға қаты­су үшін 15 сәуірден 30 ма­мыр­ға дейін  онлайн түрде тір­­келу жүргізіледі. Тесттің өту барысын Сыбайлас жем­қорлыққа қарсы агенттігінің арнайы мониторингтік тобы мен қоғам бақылайды.  Тестілеуді «Digital Agent» қосымшасы ар­қылы онлайн көруге кез келген адамның мүмкіндігі бар. Сонымен қатар, ҰБТ өткізу ережелері бұзылған фактілерін байқаған адам фото-видео  жаз­баларды «Digital Agent» кө­мегімен тікелей жібере алады. Осы орайда биыл түлектерге де бақылау күшейтіледі екен.

– Тестілеушілерден металл ізде­гіш­тен өту барысында тыйым салын­ған заттар – смарт­фон, қарапайым теле­фондар, гаджеттер, қағаз жаз­ба­лар, т.б табылған жағдайда, бітіру­ші­лер тестілеуге жіберіл­мейді.  Соны­мен бірге, ҰБТ аяқ­тал­ған­нан кейін аудитория­лар­дағы бейнемате­риалға талдау жасалатын болады. Егер осы бейнежазба  барысында тесті­леу­шінің тыйым салынған затты пайдаланғаны анықталса, оның тестілеу сертификаты, грант алған жағдайда оның кон­курс нәтижелері жойылады. Ал, дайындық жүргізуге арналған тест сынамалары Ұлттық тестілеу орталығының ресми сай­тында тегін түрде қолжетімді, – дейді басқарма басшысының міндетін атқарушы Бағдат Камбозұлы.

Жалпы қашықтан оқыту бо­йынша жұмыс әрі қарай жал­ғасатын болады.  Әрине, бұл жаңа жүйені үйрену қиындық туғызуы мүмкін. Дегенмен, уақыт пен заманның талабы жаңа технологияны меңгеру болғандықтан, алға қарай қадам жасау маңызды. Сондықтан осы тұста білім беру саласына жүк­телетін жауапкершілік жү­гі ауыр. Ал қазіргі жағдайда сапалы, ең бастысы, нәтижелі білім беру үрдісін ұйымдастыра білсек болғаны.

Мейрамгүл ДАУЫЛБАЙҚЫЗЫ,

«Сыр бойы».