Сыр бойы

Мемлекет басшысы Н.Назарбаевтың 2017 жыл­ғы 31 қаңтардағы «Қазақстанның үшінші жаң­ғыруы: жаһандық бәсекеге қабілеттілік» атты Жолдауы ел дамуының жаңа сатысын бағдарлайтын маңызды құжат саналады.

Жолдау жүктегендей, орталық органнан жер­гі­лікті жерлерге көптеген функция мен өкілет­тік^­тер берілуіне байланысты, аудандық және ауылдық жерлердің қаржылық дербестігін нығайту қажеттігі тапсырылды. Бірақ, бюджет қаражатын мақсатты және тиімді пайдалану керектігіне баса назар аударды.

Осы міндеттерге сәйкес еліміздің Үкіметі әлем­дік экономикалық дағдарыстың салдарларын барынша азайту, отандық экономиканы ықтимал сырт­қы тәуекелдерден қорғаудың алдын алу шараларын қабылдауда.

Бұл орайда қазынашылық саласының негізгі функцияларының бірі – бюджеттің толық және уақы­тылы атқарылуын қамтамасыз ету болып табылады. Сондықтан Қаржы министрлігі бюджеттің атқарылуына және мемлекеттік мекеме шоттарына қазынашылық қызмет көрсетудің сапасын арттыру және мемлекеттік сатып алу процесінің тиімділігін оңтайландыру және арттыру, сондай-ақ мемлекеттік бюджеттің қаражатын пайдалану кезінде қаржылық бұзушылықтардың алдын алу жөніндегі жұмыстарды жалғастыруда.

Қазіргі уақытта Қызылорда облысы бойынша Қазынашылық-Клиент ақпараттық жүйеде 551 мемлекеттік мекемеге қызмет көрсетіледі, 600-ге жуық қазынашылық жүйені пайдаланушылар нақты уақыт режимінде мемлекеттік бюджет қаражаттарын есепке алу және жұмсау рәсімдерін жүргізе отырып, Қазынашылықтың ақпараттық жүйесінде операция­ларды жүзеге асырады. Күн сайын орташа есеппен 1200 төлем, қазақстандық банкаралық есептер орталығынан күн сайын орташа есеппен  3 мың түсім қабылданады. Ал, айдың соңында бұл көрсеткіштер екі есе артады. Себебі осы кезеңде мемлекеттік органдар негізгі төлемдерді (еңбекақы, жәрдемақы, салықтар және т.б.) жүргізеді. Осыған байланыс­ты, сондай-ақ бюджеттің атқарылу рәсімдерінің маңыздылығын ескере отырып, Қазынашылықтың тікелей міндеті жүйенің өнімділігіне жүктеме артқан кезде, әрбір қаржылық операцияның уақытылы жүргізілуін қамтамасыз ету болып табылады.

Осыған орай, қаржы құжаттарының өсу қар­­қынын ескере отырып, Стратегиялық жос­парда Қазынашылықтың ақпараттық жүйесін қазына­шы­лық пен клиент (мемлекеттік мекеме) арасындағы өзара іс-әрекет бөлігінде жетілдіру жөніндегі мін­дет­тер көзделген. Қазынашылық жүйесін дамыту шеңберінде 2011 жылы мем­ле­кеттік органдармен электронды құжат айналымын құру бойынша «Қазынашылық – клиент» атты бағдарламалық өнім әзірленген.

Жүйенің мақсаты – қазіргі заманғы, кіріс­тіріл­ген және жоғары тиімді ақпараттық ортаны қалыптастыру арқылы Қазынашылықтың қызмет көрсетілетін мемлекеттік мекемелерімен өзара іс-әрекеттің тиімділігін арттыру болып табылады. Жалпы алғанда, жүйенің енгізілуі мемлекеттік органдарға қызмет көрсету рәсімдерін жеделдетуге мүмкіндік береді. Ал, жүйені дамыту мен оның таралымы келесі басқарушылық міндеттердің тиімді орындалуын қамтамасыз етеді.

Алдымен, ақпаратты сақтау мен өндірудің қазіргі заманғы жоғары тиімді технологияларын қолдана отырып, Қазыналық ақпараттық жүйеге құжат мәліметтерін автоматтандырылған енгізуді бірыңғайлау, оңайлату және жеделдету екені айқын. Енді, екіншіден, қазынашылық өңдейтін мәлі­мет­тердің жеделдігін, нақтылығын, сенімділігін, ашық­тылығын арттыруға жол ашады. Үшіншіден, құжаттардың дұрыстығын растау, құжаттарды келісу процесін оңтайлату және байланыс желілерін қорғаудың құралдарын пайдалану үшін – Электронды сандық қол қоюды (ЭСҚ) ақпаратты қорғаудың қазіргі заманғы құралдарымен біріктіруге болады.

Осыған орай айта кететін мәселе, Қаржы минис­тр­лігінің 2017-2021 жылдарға арналған стратегиялық жоспарында Қазынашылық органдары арқылы қаржылық құжаттардың тексеріліп өңделуі, төлем жүйесі арқылы өткізілуі қазіргі кезеңдегі 7 сағаттан, 2018 жылдан бастап 6 сағат көлемінде жүзеге асыру жоспарланғанын назарларыңызға жеткіземіз. Бұл межеге жету үшін барлық мем­ле­кеттік мекемеге бюджет қаражатын игеруде қар­жы­лық құжаттардың сапалы дайындалуына талаптар күшейтілетін болады. Соған сәйкес бюджет процестеріне тікелей жауапты жергілікті уәкілетті органдар тарапынан да қадағалауды күшейтуге ықпал жасауы қажет.

Сондай-ақ, қазіргі таңда бюджеттің тиімді атқарылуын қамтамасыз етуіне және тиісін­ше, ішкі қаржылық бақылау жүйесінің тиімді қызмет етуіне байланысты мәселелер аса өзекті болып отыр. Өйткені мемлекеттік бюд­жеттің қаражаттарын қолдану бойынша қаржылық бұзушылықтардың алдын-алуда мем­лекеттік органдар оларға бөлінген бюджет қаражаттарын әрқашан тиімді және мақсатты түрде қол­дан­бауына, ал осы бұзушылықтарды анық­тау­да, оларды жоюға берілген ұсыныстардың дер кезінде орындалмауына байланысты проблемалар туындайды.

Бюджеттің толық және уақытылы орындалуын қамтамасыз ету мақсатында қазынашылықтың бюджет қаражатын игеру сапасын арттыру, бюджеттің және мемлекеттік мекеме есеп­шот­тарының орындалуына қазынашылық қызмет көрсету, мемлекеттік сатып алу үрдістерін оңтайландыру мен тиімділігін арттыру, сонымен қатар мемлекеттік бюджет қаржысын пайдаланған кезде қаржылық бұзушы­лық­тарды алдын алу жұмыстарын жүргізеді.

Бүгінде бағдары айқын, байламы бекем Қазынашылық комитеті өзін жақсы дамып келе жатқан  қаржы институты ретінде көрсете алды. Ол мемлекеттік қаржыны жедел басқарудың,  барлық деңгейдегі бюджеттің атқарылу процесіне қатаң бақылау жасаудың ақпараттық негізі болып табылады. Бұл, әрине, білімді, өз істерін жақсы білетін қазынашылық қызметкерлерінің және мемлекеттік бюджетті атқаруды тиімді бақылауды қамтамасыз етудің арқасында жүзеге асып отыр. Түйіндеп айтсақ, бұл қазынашылық жүйенің мемлекеттік мекемелердің қаржылық операциялары мен оларға қатаң бақылау орнату бағытындағы батыл қадамдар жемісі.

Ә.ДҮЙСЕНБАЕВ,

облыс бойынша қазынашылық 

департаментінің басшысы.